Bariera hydrolipidowa - wszystko, co musisz o niej wiedzieć!

Skóra składa się z kilku poziomów: naskórka, skóry właściwej i podskórnej tkanki tłuszczowej. W skład naskórka wchodzi warstwa rogowa, która jest pierwszą linią obrony –  tarczą odgraniczającą ciało od środowiska zewnętrznego. Warstwa ta zbudowana jest z korneocytów, czyli komórek pełniących rolę cegieł. Korneocyty utrzymują zwartą strukturę dzięki obecności tłuszczów oddziałujących jak „zaprawa murarska”: ceramidów, cholesterolu i kwasów tłuszczowych. 

Warstwa rogowa pokryta jest przez płaszcz hydrolipidowy, który zabezpiecza skórę przed działaniem szkodliwych mikroorganizmów, zmniejsza TEWL – transepidermalną utratę wody, zapewnia utrzymanie odpowiedniego pH. Rolą wspomnianego płaszcza jest utrzymanie skóry w dobrej formie, dlatego należy dbać, by ta warstwa nie została uszkodzona przez nieodpowiednią pielęgnację lub szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych.

Warstwa hydrolipidowa jest emulsją typu W/O, czyli woda w oleju, która zwiera także NMF (naturalny czynnik nawilżający). Fazę wodną stanowi pot, a fazę olejową produkt działania gruczołów łojowych i lipidów naskórkowych, zwany sebum (łój). W skład sebum wchodzą między innymi triglicerydy, wolne kwasy tłuszczowe, woski, skwalen, cholesterol.

Upływ czasu prowadzi do zmniejszenia ilości produkowanego łoju, co przekłada się na odwodnienie cery. Odpowiedni skład płaszcza hydrolipidowego przyczynia się do zachowania właściwej wartości pH skóry (5,2 – 5,6), co unieszkodliwia część patogenów. 

To, jak dokładnie wygląda nasza warstwa hydrolipidowa, uzależnione jest od typu skóry. W przypadku skóry tłustej dochodzi do nadmiernego wydzielania sebum, natomiast przy cerze suchej ma miejsce sytuacja odwrotna.

Płaszcz hydrolipidowy ma za zadanie zabezpieczenie skóry przed wpływem uszkadzających ją czynników zewnętrznych, czyli mrozu, wiatru, słońca, kurzu, zanieczyszczeń atmosfery. Wpływa na spowolnienie procesu starzenia się skóry, utrzymuje jej sprężystość, dzięki redukowaniu utraty wody przez naskórek (TEWL).

Inne funkcje warstwy hydrolipidowej:

• zapobieganie namnażaniu się mikroflory chorobotwórczej (bakterii, grzybów);
• utrzymywanie właściwego pH naskórka; 
• transport składników czynnych z kosmetyków pielęgnacyjnych do głębiej położonych warstw skóry;
• tworzenie tarczy ochronnej przed działaniem wolnych rodników tlenowych odpowiedzialnych za starzenie się skóry i rozwój procesów nowotworowych.

Bariera hydrolipidowa w dobrej kondycji jest niezbędna do utrzymania równowagi skóry. Gdy bariera hydrolipidowa skóry zostanie uszkodzona, naturalnie przestaje pełnić swoje funkcje lub pełni je w mniejszym zakresie, co skutkuje różnymi dolegliwościami. 

Swędzenie, pieczenie, uczucie ściągnięcia skóry, łuszczenie się naskórka, zwiększenie wrażliwości na kosmetyki i inne czynniki zewnętrzne, a także nadprodukcja sebum (zwłaszcza na twarzy) – to czynniki świadczące o tym, że prawdopodobnie doszło do osłabienia funkcjonowania bariery hydrolipidowej. 

Uszkodzeniu płaszcza hydrolipidowego sprzyja częsty kontakt skóry z detergentami, przebywanie w pomieszczeniach z suchym powietrzem, gorące kąpiele, a także czynniki wysuszające, jak alkohol. 

Wioletta Heller

Technik usług kosmetycznych

Porada experta:

Codzienne mycie rąk czy twarzy to nieodłączny element zachowania higieny.

Warto jednak przyjrzeć się dokładnie składom kosmetyków, których używamy do oczyszczania. Silne detergenty, jak SLS czy SLES doskonale rozprawiają się z wszelkimi zanieczyszczeniami skóry, jednak przy okazji mogą uszkadzać jej barierę hydrolipidową. Do codziennej higieny włosów i ciała używaj więc lepiej kosmetyków myjących, które zawierają łagodne detergenty. Jeśli potrzebujesz silnego oczyszczenia, nie ma niczego złego w sięgnięciu po mocniejsze kosmetyki. Pamiętaj jednak, że warto korzystać z nich z umiarem, tj. raz na kilka dni. W międzyczasie stosuj nawilżającą i regenerującą pielęgnację.

Barierze hydrolipidowej szkodzą także detergenty zawarte w chemii domowej. Jeśli notorycznie używasz różnych płynów (zwłaszcza tych silnie działających) i nie stosujesz przy tym rękawiczek ochronnych, bariera hydrolipidowa dłoni szybko zostanie uszkodzona.