Co to są rozstępy i jak się ich pozbyć?

Przed rozpoczęciem walki ze zmianami warto zapoznać się z tym, czym są rozstępy i jak wyglądają. Rozstępy to inaczej pręgowany rodzaj blizn, który pojawia się, gdy skóra gwałtownie się rozciąga lub kurczy. Poznanie pewnych mechanizmów pomoże nam zrozumieć, co to są rozstępy. 

Nagła zmiana objętości rosnącego ciała powoduje pęknięcie włókien kolagenu i elastyny, które zapewniają skórze zwartą strukturę. W wyniku uszkodzenia pojawia się osłabiony obszar pokryty warstwą spłaszczonego naskórka, co jest najbardziej widocznym objawem procesu powstawania rozstępów. Po pewnym czasie, kiedy rozstęp dojrzeje, widoczne staje się niewielkie wklęśnięcie skóry — główny sprawca problemu estetycznego. Zmiany zwykle pojawiają się jako pasma sąsiadujących lub rozgałęzionych linii biegnących po skórze. 

Skóra pokryta rozstępami nie tylko odróżnia się wizualnie, ale ma też inne właściwości. Łatwo można poznać, jak wyglądają rozstępy dzięki znacznie mniejszej elastyczności i sprężystości w porównaniu z normalną skórą. Wynika to z faktu, że w miejscu uszkodzenia, w skórze właściwej, zamiast normalnych, mocnych włókien elastycznych pojawiają się krótkie, zdezorganizowane, cienkie włókienka. 

Charakterystyczne jest pojawianie się rozstępów w konkretnych obszarach na ciele. U kobiet można je zauważyć przede wszystkim na brzuchu, piersiach, nogach, pośladkach, biodrach. U mężczyzn również stosunkowo często występują rozstępy na plecach i ramionach, choć wielu z nich nie rozpoznaje tego problemu skórnego, ponieważ nie posiada wiedzy co to rozstępy. W tych miejscach skóra najczęściej bywa narażona na nadmierne rozciąganie.

Brak lub skąpa pielęgnacja skóry nie jest bezpośrednim powodem powstawania rozstępów. Wbrew częstym opiniom, mogą one powstać u każdego, chociaż trzeba dodać, że dotykają one częściej kobiet niż mężczyzn. Szacuje się, że nawet 90 procent ludzi może nabywać rozstępy w pewnym okresie życia. Niestety ich powszechne występowanie nie zmienia faktu, że często bywają powodem kompleksów.

Nadal panuje przekonanie, że rozstępy to przede wszystkim problem przyszłych mam. Tym bardziej, dla niektórych może być zaskakujące, że nie jest to jedyna narażona grupa ludzi. Istnieją pewne sytuacje i okresy w życiu każdego z nas, kiedy ryzyko pojawienia się zmian jest większe niż zwykle. Od czego są rozstępy? Jeśli rozstępy pojawiły się na ciele, to najprawdopodobniej powstały w czasie:

• intensywnego wzrostu, który ma miejsce w okresie dojrzewania
• ciąży lub krótko po niej
• szybkiej utraty lub przyrostu masy ciała
• praktykowania treningów siłowych, kiedy następuje szybki wzrost mięśni

Rozstępy można również zaobserwować w przypadku szybkiego przyrostu masy ciała (otyłość), przerostu mięśni (kulturyści), występowania niektórych chorób związanych z układem hormonalnym lub jako efekt uboczny miejscowego stosowania kortykosteroidów.

Nasza skóra składa się z trzech głównych warstw. Rozstępy powstają w skórze właściwej, czyli w warstwie środkowej, gdy tkanka łączna jest rozciągana poza granice jej elastyczności. Mimo że to zmora dużej części społeczeństwa, jednoznaczne przyczyny rozstępów nie są do końca wyjaśnione. Wiadomo, że proces tworzenia się zmian zależy od wielu czynników, w tym genetycznych i hormonalnych.

Rozstępy to nie tylko problem dorosłych i mogą być wynikiem nawet fizjologicznych, prawidłowych zmian rosnącego ciała w okresie dojrzewania (szybki wzrost). Pamiętajmy, że nastolatki również mogą szukać rozwiązania, jak pozbyć się rozstępów na udach, pośladkach, piersiach (kobiety) i plecach (mężczyźni). W ciąży często obserwuje się je przede wszystkim na brzuchu, piersiach lub udach. Powstają, kiedy rozciąganie lub kurczenie skóry skutkuje zerwaniem szkieletu tkanki łącznej i włókien sprężystych. 

Istotnym czynnikiem w powstawaniu rozstępów są predyspozycje genetyczne. Możemy mieć wrodzoną skłonność do wytwarzania słabszych włókien sprężystych przez fibroblasty. Te aktywne metabolicznie komórki tkanki łącznej syntezują kolagen i elastynę — główne białka podporowe w skórze. Osłabiona synteza włókien oznacza, że skóra jest mniej zwarta i podatna na rozciąganie. 

Wiele osób może zdziwić fakt, że najbardziej narażone na powstawanie rozstępów są młode kobiety, zwłaszcza o jasnej karnacji. Ich skóra często jest cienka i miękka, co jest oznaką mniejszej gęstości włókien kolagenowych. Z tego samego powodu, mężczyźni, dzięki posiadaniu grubszej skóry z dużą ilością włókien elastycznych rzadziej niż kobiety rozwijają rozstępy. Według badań problem rozstępów może dotyczyć nawet do 90% kobiet.

Możesz zastanawiać się, dlaczego rozstępy często pojawiają się u kobiet w ciąży? W większości czerwone smugi na skórze pojawiają się w III trymestrze, kiedy ciało zaczyna doświadczać najbardziej widocznych zmian. Niewątpliwie jest to związane ze zmianami elastyczności skóry w czasie ciąży. 

Kluczowe w pojawianiu się rozstępów jest zarówno mechaniczne rozciąganie, jak i hormony ciążowe, zwłaszcza estrogeny i relaksyna. Zazwyczaj skóra człowieka charakteryzuje się dużą odpornością na rozciąganie. Niestety, zmiany w układzie hormonalnym, które przygotowują organizm na czas ciąży, wpływają niekorzystnie na kolagen, elastynę, a nawet zmniejszenie grubości naskórka. Włókna sprężyste stają się wtedy słabsze i mniej podatne na rozciąganie, a od tego już niewielki krok do powstania rozstępów na zwiększającym rozmiary ciele kobiety w ciąży. 

Czy można przewidzieć, jak jest szansa na pojawienie się „tygrysich pasków”? W przypadku kobiet w ciąży znaleziono pewne czynniki, które mówią o zwiększonym ryzyku występowania rozstępów: 

• młodszy wiek
• występowanie rozstępów u matki i dalszej rodziny
• zwiększona masa ciała przed ciążą i przed porodem
• zwiększona masa urodzeniowa 
• przewlekłe choroby 

Dla kobiet szukających sposobu jak pozbyć się rozstępów na piersiach i brzuchu po ciąży pocieszający może być fakt, że zmiany u części kobiet samoistnie zanikają po porodzie. Z czasem mogą zmniejszyć swoje rozmiary i stać się niezauważalne. Zwykle dzieje się to od 6 do 12 miesiąca po porodzie.

W uproszczeniu można powiedzieć, że rozstępy są oznaką wzrostu. Pojawiają się na skórze po jej rozciągnięciu poza naturalną granicę wytrzymałości. Rozstępy związane ze wzrostem ciała w okresie dojrzewania często pojawiają się na wewnętrznej stronie ud, ramion i kolan, ale mogą również pojawić się na plecach. Częstym winowajcą jest szybki przyrost masy i wysokości ciała. 

Rozstępy na plecach zazwyczaj pojawiają się poziomo w dolnej części pleców i mogą przypominać szczeble drabiny lub tygrysie paski. Szczególnie często pojawiają się u chłopców w okresie dojrzewania, kiedy doświadczają gwałtownego wzrostu. Kiedy ciało rośnie zbyt szybko, czasami skóra ,,nie nadąża” z wyprodukowaniem wystarczającej ilości włókien sprężystych, aby utrzymać elastyczność. 

Inne czynniki, które mogą mieć wpływ na powstawanie rozstępów na plecach to:

• ciąża
• podnoszenie ciężarów
• przyrost mięśni
• dziedziczność
• stres
• nadużywanie leków kortykosteroidowych
• schorzenia związane z układem hormonalnym

W miarę starzenia się fioletowe rozstępy zmieniają kolor na biały. W niektórych przypadkach same zanikają lub wtapiają się w otaczającą skórę.

Jeśli czujesz się niekomfortowo z rozstępami, dostępne są zabiegi mające na celu zmniejszenie widoczności. Całkowite pozbycie się ich może być trudne, ale jeśli chcesz zminimalizować ich wygląd, można do tego wykorzystać kilka dostępnych metod leczenia i produktów. Jeśli szukasz odpowiedzi na to czy rozstępy znikają same to niestety zazwyczaj nie jest to całkowicie możliwe. Jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza przy stosowaniu masaży i produktów ujędrniających, rozstępy stają się tak mało widoczne, że trudno je dostrzec gołym okiem. 

Do zmniejszania widoczności rozstępów na plecach można wypróbować kosmetyki nawilżające i stymulujące regenerację skóry takie jak kremy z wąkrotką azjatycką lub retinolem. Bogate, odżywcze kremy na rozstępy mogą pomóc przywrócić elastyczność skórze i zwiększyć ilość kolagenu. Jeśli chcemy spróbować medycyny estetycznej, typowe zabiegi stosowane w celu usuwania rozstępów to mikrodermabrazja, mezoterapia igłowa, laseroterapia i peelingi chemiczne. Trzeba jednak mieć na uwadze, że chociaż skuteczne, zabiegi stosowane w leczeniu rozstępów nie zawsze prowadzą do ich całkowitego zniknięcia.

W ciąży i w innych sytuacjach, kiedy skóra jest bardziej narażona na rozciąganie lub kurczenie, dobrze jest ją obserwować, by w razie pojawienia się rozstępów szybko podjąć działanie. Jak wyglądają świeże rozstępy? Pierwszą oznaką są czerwone, fioletowe a czasem też brązowawe smugi wyglądające jak pęknięcia. Mogą przybierać różny odcień w zależności od naszego koloru skóry. Charakterystyczną cechą odróżniającą rozstępy od innych zmian, jest ułożenie prostopadłe do kierunku napięcia skóry. Na początku często powodują swędzenie, a nawet mogą sprawiać ból. Wczesne rozstępy, w odróżnieniu od dojrzałych, mogą też być lekko wypukłe. 

Kiedy jest najlepszy czas na stosowanie zabiegów i kosmetyków niwelujących rozstępy? W odpowiedzi na to pytanie pomoże, zrozumienie jak rozwijają się rozstępy. Wyróżniamy dwie fazy: zapalną i zanikową. Swędzenie i fioletowe lub czerwone rozstępy świadczą o niedawnym pojawieniu się zmian i charakterystycznym stanie zapalnym. Po kilku miesiącach rozstępy wkraczają w drugą fazę, w której dominują zmiany wsteczne, Z czasem kolor blednie i zanika, a wąskie pasma zatapiają się pod skórą. Zmiany stają się białe, perłowe lub lekko sine i tracą swoją elastyczność. 

Nie warto bezczynnie czekać, aż na naszym ciele pojawią się zmiany i dopiero wtedy szukać sposobu jak pozbyć się rozstępów. Profilaktyka jest podstawowym działaniem i ma znaczenie. W niektórych sytuacjach jesteśmy w stanie przewidzieć, że nasze ciało będzie szybko zmieniać swoje rozmiary. Jeśli planujemy zajście w ciąże lub na przykład rozpoczęcie intensywnego treningu siłowego warto podjąć odpowiednie kroki zawczasu. Działania zapobiegawcze mogą łączyć w sobie: stosowanie olejków, maseł lub dedykowanych kremów oraz masażu ciała. Korzystnie mogą również wpłynąć regularne peelingi mechaniczne oraz szczotkowanie na sucho.

Czasem, mimo regularnego stosowania zabiegów profilaktycznych, rozstępów nie udaje się uniknąć. Jeśli już zagościły na naszym ciele walkę najlepiej podjąć, kiedy są jeszcze czerwone lub fioletowe. Wtedy jest największa szansa na dużą poprawę wyglądu skóry, ponieważ w skórze właściwej zachodzą intensywne procesy gojenia. 

Obecnie dostępnych jest wiele produktów i zabiegów, które mają zminimalizować widoczność rozstępów, a nawet sprawić, że prawie znikną. Co na czerwone rozstępy? Podstawą jest odpowiedni kierunek działania produktu. Kosmetyki przeznaczone do skóry z rozstępami zazwyczaj koncentrują swoje działanie na:

• nawilżaniu skóry
• zwiększaniu elastyczności 
• stymulowaniu produkcji kolagenu.

Przy wyborze produktu na rozstępy najlepiej kierować się składnikami aktywnymi, których skuteczność w walce rozstępami potwierdzają badania. Co będzie skuteczne i jak pozbyć się czerwonych rozstępów? Spośród dostępnych kosmetyków na rozstępy na szczególną uwagę zasługują produkty zawierające:

• Retinol i inne retinoidy — to związki powiązane z witaminą A, które według badań mogą być skuteczne w usuwaniu i zmniejszaniu widoczności wczesnych rozstępów. Retinoidy stosowane na skórę zwiększają produkcję kolagenu i są jednym z najbardziej obiecujących związków, na jakie możemy natrafić, szukając sposobu jak zniwelować rozstępy. Retinol możemy znaleźć w olejkach na rozstępy, serach i kremach. Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania skoncentrowanych kosmetyków z retinolem (i innymi pochodnymi witaminy A) jeszcze w ciąży.
• Centella asiatica (wąkrotka azjatycka, Cica) – to kolejny cenny składnik, jeśli szukamy sposobu jak skutecznie pozbyć się rozstępów. Pobudza komórki wytwarzające kolagen, dzięki czemu może zmniejszać widoczność rozstępów. Ze względu na właściwości wspierające procesy regeneracji, wyciąg z wąkotki bywa też stosowany do leczenia ran i gojenia blizn. Centella jest wszechstronnym składnikiem znanym w azjatyckiej pielęgnacji skóry, który obecnie łatwo znajdziemy w wielu kremach na rozstępy, zmarszczki i nie tylko.
• Kwas glikolowy — kremy i peelingi z kwasem glikolowym to kolejne produkty sprawdzone w walce z rozstępami. Zabiegi z użyciem kwasów możemy wykonać w salonie kosmetologicznym gdzie specjalista będzie operował produktami o wysokim stężeniu, wyłącznie do użytku profesjonalnego. Możemy też wypróbować w domu zabieg słabszym peelingiem, który jest ogólnodostępny. Złuszczanie naskórka działa na rzecz zmniejszenia widoczności obecnych rozstępów i pobudza metabolizm komórek skóry.
• Kwas hialuronowy – stanowi istotny składnik macierzy zewnątrzkomórkowej i może być bardzo pomocny w walce z rozstępami. Badania pokazują, że wpływa na różnicowanie komórek, pobudza tworzenie fibroblastów, a także indukuje kolagenu oraz elastyny. Jest istotny dla procesu regeneracji macierzy zewnątrzkomórkowej i przeciwdziała stanom zapalnym. Krem z kwasem hialuronowym może pomóc przy konsekwentnym stosowaniu na wczesne rozstępy. 
• Witaminę E — jest witaminą powszechnie występującą w olejach (m.in. z awokado (Persea americana), arachidowym i wiesiołkowym), która stanowi ważny element cementu międzykomórkowego. Zapobiega przesuszeniu skóry przez nadmierną utratę wody z naskórka. Odpowiada za nawilżenie, elastyczność i wzmacnia strukturę tkanki łącznej. Jest też przeciwutleniaczem chroniącym przed szkodliwy działaniem przed działaniem promieniowania UV. Witamina często jest stosowana w leczeniu blizn i rozstępów jako dodatek do kremów.

W kosmetykach na rozstępy znajdziemy wiele substancji, które nie działają bezpośrednio na zmiany, a mimo to mogą pomóc znacznie poprawić ich wygląd. Składniki nawilżające, natłuszczające i poprawiające napięcie świetnie uzupełniają, działanie głównych składników aktywnych. 

Popularny olej ze słodkich migdałów chroni przed utratą nawilżenia i zmiękcza skórę. Przy regularnym stosowaniu może ograniczać powstawanie nowych rozstępów. W jego wypadku najlepsze efekty można osiągnąć, stosując przy nakładaniu masaż skóry. Poprzez regularną stymulację skóry możemy wzmocnić szkielet kolagenowy oraz zwiększyć elastyczność i odporność na rozstępy. 

Kremy i sera z kolagenem mają natomiast za zadanie zwiększać zawartość tego składnika w skórze, jednak trudno powiedzieć, czy rzeczywiście zapobiegają rozstępom. Większość dostępnych w kosmetykach rodzajów kolagenu nie ma zdolności przenikania do skóry właściwej i ich działanie ogranicza się do warstwy naskórka. Trzeba jednak przyznać, że stosowanie na rozstępy kosmetyków z kolagenem może przynieść korzystne efekty. Przede wszystkim wygładza i zwiększa jędrność, dzięki czemu zmiany na skórze stają się mniej widoczne.

Masło kakaowe, masło shea i oliwa z oliwek to inne bardzo popularne składniki kosmetyków, na które z pewnością trafimy, szukając sposobu, w jaki można pozbyć się rozstępów. Tworzą na skórze ochronną warstwę, która pomaga utrzymać nawilżenie skóry na wysokim poziomie. Sprawiają też, że jest gładka i miękka w dotyku. Oleje roślinne i masła często można znaleźć w składzie treściwych, odżywczych kremów na rozstępy.

Żele silikonowe to produkt polecany są przy rozstępach zanikowych. Mogą być stosowane dla wygładzenia powierzchni i zmniejszenia widoczności zmian. Gwarantują dobre właściwości okluzyjne i tworzą na skórze lekki film, który działa jak ,,druga skóra’’. Nie do końca wiadomo, jak dokładnie silikony działają na blizny i rozstępy, natomiast według wielu obserwacji skutecznie zmniejszają ich widoczność.

Katarzyna Kopycińska

Biotechnolożka

Porada experta:

Jeśli zdecydujesz się wypróbować krem, balsam lub żel na rozstępy, używaj go codziennie przez kilka tygodni.

Składniki aktywne potrzebują czasu, by dać widoczne efekty. Poświęć też dłuższą chwilę na wmasowanie produktu w skórę. Pamiętaj, że produkty kosmetyczne na rozstępy będą działać najlepiej na nowych rozstępach.

Dostępnych mamy obecnie wiele zabiegów na rozstępy, które zmniejszają ich widoczność. Mogą to być rozwiązania wykorzystywane także przy innych rodzajach blizn i dla niektórych mogą stanowić przełom w poszukiwaniach sposobu na usunięcie rozstępów. Z profesjonalnych metod dostępnych w salonach kosmetycznych i kosmetologicznych korzystają nie tylko osoby posiadające czerwone zmiany, ale również szukające sposobu jak pozbyć się białych rozstępów. Trzeba jednak pamiętać, że dla najlepszej skuteczności szczególnie zaleca się, rozpoczęcie zabiegów, kiedy rozstępy są jeszcze świeże. Nie we wszystkich przypadkach będzie to jednak możliwe, np. w ciąży.

Lasery na rozstępy działają przez dostarczanie skupionego światła do skóry. W zależności od rodzaju użytego lasera zabieg może potencjalnie zwiększyć produkcję kolagenu i pomóc w zniknięciu rozstępów lub sprawić, że będą mało widoczne. Dobrze być przygotowanym na to, że zabieg jakim jest laseroterapia na rozstępy, mimo intensywnego działania na zmiany, wymaga kilku sesji, zanim efekty będą widoczne. Mimo wszystko trzeba przyznać, że mimo jest to jeden z niewielu sposobów jak szybko pozbyć się rozstępów. W celu uzyskania poprawy estetycznej można wypróbować różne typy zabiegów wykorzystujących laser na rozstępy np. frakcyjny, barwnikowy. CO2.

Mikrodermabrazja to zabieg profesjonalny, który wykorzystuje maleńkie kryształki ścierne do usuwania wierzchniej warstwy komórek skóry. Zabieg może pomóc zniwelować nowe, czerwone rozstępy szczególnie w połączeniu z peelingami chemicznymi. Mikrodermabrazja nie jest sposobem na to, jak pozbyć się starych rozstępów, ale w ich przypadku pomoże wygładzić powierzchnię skóry i zmniejszyć widoczność zmian.

Zabieg, który za pomocą kwasów intensywnie złuszcza górne warstwy skóry. Usunięcie martwych i uszkodzonych komórek wygładza skórę i pobudza do wzrostu nowe komórki skóry. Zabieg ten może nieco poprawić rozstępy, ale nie zlikwiduje ich całkowicie. Peelingi chemiczne można wykonać również w domowym zaciszu, jednak produkty profesjonalne mają zazwyczaj dużo wyższe stężenie kwasów.

Szczotkowanie na sucho ma korzenie w praktykach leczniczych starożytnych kultur. Jest to metoda delikatnego złuszczania skóry za pomocą specjalnej szczotki o mocnym włosiu. Niektóre osoby stosują go jako część swojej codziennej rutyny pielęgnacyjnej, aby przywrócić jędrność, pozbyć się suchej skóry i pobudzić przepływ krwi. Mimo że nie ma zbyt wielu badań na ten temat, szczotkowanie na sucho wydaje się skutecznym sposobem w walce z rozstępami i cellulitem 

Zabieg polega na nakłuwaniu skóry dużą ilością malutkich igiełek, które tworzą w skórze mikroskopijne ranki. Dzięki temu stymuluje się skórę do rozpoczęcia procesów gojenia i zwiększenia produkcji kolagenu. Mezoterapię często wykonuje się z dodatkiem stosowania ampułek na rozstępy. Zazwyczaj jeden zabieg nie daje widocznych efektów i można potrzebować dwóch lub trzech sesji, aby zobaczyć rezultaty. Możemy też wypróbować derma roller przeznaczony do użytku domowego.