Kąpiel noworodka. O czym należy pamiętać?

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) skóra dziecka po porodzie (zarówno drogami natury, jak i przez cesarskie cięcie) powinna być wyłącznie osuszona ręcznikiem.[1] 

Natomiast pierwsza kąpiel noworodka może się odbyć dopiero po upływie co najmniej sześciu godzin, gdy funkcje życiowe malucha zostaną ustabilizowane. Najkorzystniej jednak, aby taki zabieg higieniczny odbył się dopiero po kilku dniach, a więc najczęściej już w domu.

Wszystko po to, aby nie zmyć mazi płodowej. Ta powłoka przypomina nieco wosk, który w brzuchu matki zapobiega maceracji skóry, a po porodzie zabezpiecza tkankę przed szkodliwym działaniem drobnoustrojów i nadmierną utratą wilgoci. Skóra malucha ma w tym czasie odczyn bliski obojętnemu (pH 6,2–7,5). Dopiero z czasem obniża się, by zyskać odczyn kwaśny. Jeśli więc wykąpiesz dziecko już w szpitalu – pozbawisz jego ciało ochrony przed patogenami, z którymi nieefektywnie jeszcze działający układ odpornościowy może sobie nie poradzić.

Gdy już nadejdzie dzień pierwszej kąpieli, nie myśl, że będzie przebiegać jak u osoby dorosłej. Nic bardziej mylnego. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż pięć minut. To wystarczająco długo, aby wymyć twarz i szyję oraz zgięcia stawów i fałdy, w których gromadzi się wilgoć i brud, a w nich bakterie i grzyby. 

Zadaniem krótkich zabiegów pielęgnacyjnych jest jednak nie tylko zmycie potu, martwego naskórka oraz resztek moczu i kału z okolic pieluszkowych. To także ważny element budowania rutyny dnia i zapewnienia dziecku bliskości z rodzicem.

Dlatego warto zadbać o to, aby kąpiel odbywała się w bezpiecznych warunkach oraz z użyciem łagodnych kosmetyków przeznaczonych do mycia niemowlaka.

Wprowadzenie stałej pory kąpieli pomaga stworzyć rutynę dnia i tym samym daje maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Wielu rodzicom łatwiej dzięki temu ułożyć dziecko do snu. Nie jest to jednak regułą. Jeśli po kąpieli Twojemu dziecku nie w głowie będzie drzemka – nie znaczy to, że robisz coś źle. Każde dziecko jest inne.

Porada eksperta

Choć w pierwszych miesiącach życia codzienna kąpiel nie jest konieczna, to warto zachować w tej kwestii elastyczność. Dostosuj częstotliwość zabiegów pielęgnacyjnych do potrzeb dziecka i pory roku. W czasie upalnego lata i gdy maluch wyraźnie relaksuje się podczas mycia – kąp go codziennie. Jeśli natomiast jest chłodno, a dziecko nie ulewa i nie pocie się nadmiernie – możesz kąpać je rzadziej, bez obaw, że zaniedbujesz zasady higieny.

W idealnym świecie w łazience udaje się wydzielić kącik kąpielowy dla malucha, gdzie znajduje się wanna na stojaku, przewijak, a także komoda wypełniona kosmetykami, akcesoriami do mycia i tekstyliami. A jeśli masz małą łazienkę albo jest zima? 

Warto wówczas umieścić wannę w jednym z pokoi. Możesz ustawić ją na podłodze i kąpać dziecko siedząc obok lub kucając. Wygodniejsze będzie jednak zamontowanie jej na stabilnym stojaku. 

Przygotuj wcześniej wszystkie niezbędne kosmetyki i akcesoria do kąpieli niemowlaka. To zapewni spokojną atmosferę. Chaos nie jest tutaj wskazany. Nie chodzi tylko o bezpieczeństwo. Stres rodziców wpływa negatywnie na dziecko. Nerwowe i gwałtowne ruchy nie sprawią, że kąpiel będzie radosna; wręcz przeciwnie – najpewniej skończy się płaczem malucha.

Akcesoriami, których będziesz potrzebować do kąpieli dla noworodka, są przede wszystkim ręczniki. Bardzo wygodne są takie z kapturem, który natychmiast po wyjęciu dziecka możesz nałożyć na głowę malucha. Pamiętaj, aby wcześniej wyprać tekstylia w płynie lub proszku odpowiednim dla wrażliwej skóry dziecka. 

Ważny będzie także przewijak. Jeśli jednak przebierasz malucha na łóżku, wystarczy miękki koc albo duży ręcznik ułożony na prześcieradle.

Od pierwszej kąpieli noworodka w domu musisz pamiętać o higienie kikuta pępowiny. Jej zaniedbanie może skutkować rozwojem stanu zapalnego. WHO zaleca suchą pielęgnację. Zanim kikut nie odpadnie – kąp dziecko w taki sposób, aby nie zanurzać jego brzucha.[1] Sam kikut przemyj natomiast wodą z dodatkiem hipoalergicznego mydła (możesz też spryskać środkiem dezynfekującym bez alkoholu), a następnie dokładnie osusz przy pomocy płatków kosmetycznych albo patyczków higienicznych.

Po założeniu pieluszki warto odgiąć ku dołowi jej górny brzeg, aby odsłonić kikut. To zapewni dobrą wentylację i zmniejszy ryzyko rozwoju infekcji, jeśli niedokładnie osuszysz pępek.

Woda do kąpieli dziecka powinna mieć temperaturę 33–34 st. Celsjusza. Jak to sprawdzić? Nie będzie to wyzwaniem, jeśli zaopatrzysz się w specjalny termometr. Dzięki temu kąpiel nigdy nie będzie za zimna lub za gorąca.

Ważnym akcesorium jest szczoteczka z miękkim włosiem. Używaj jej, nawet gdy maluch nie ma włosów. Dlaczego? Bo w ten sposób złuszczasz naskórek i zapobiegasz rozwojowi ciemieniuchy.

Jeśli kącik kąpielowy masz urządzony w pokoju, a nie łazience. Warto wyposażyć się w organizer. Zmieścisz w nim wszystkie niezbędne akcesoria.

Dopiero gdy po raz pierwszy zostajesz rodzicem, przekonujesz się, jak wielkim wyzwaniem jest kąpiel noworodka. Jak trzymać dziecko? Czym i jak myć malucha? W jaki sposób go kąpać? Wszystkie te pytania pojawiają się w głowie, zanim jeszcze zaczniesz nalewać wody do wanienki.

Cennym wsparciem okazuje się wówczas wiedza i umiejętności zdobyte podczas zajęć w szkole rodzenia. Jeśli mimo wszystko boisz się, a masz do tego prawo, porozmawiaj z położną, odwiedzającą Cię podczas wizyt patronażowych. Nie tylko udzieli odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania – jeśli zajdzie taka potrzeba, pomoże Ci wykąpać malucha po raz pierwszy. Nie zrobi tego za Ciebie, ale pokaże Ci jak pielęgnować noworodka. Dzięki temu z większym spokojem podejdziesz do zabiegów higienicznych.

Prawidłowo trzymane do kąpieli niemowlę powinno mieć zapewnione podparcie pleców, szyi i karku. Jedną ręką stale je podtrzymuj, a drugą myj. Jeśli sprawia Ci to trudność – kup specjalną wkładkę do wanienki, która utrzyma dziecko w półleżącej i bezpiecznej pozycji. Jeśli maluch będzie wówczas płakał, przykryj go zmoczoną w wodzie pieluszką tetrową. Większość dzieci natychmiast się wówczas uspokaja.

Skóra noworodka różni się od skóry dorosłych. Wierzchnia jej warstwa (rogowa) jest cienka, a przez to nie zapewnia właściwej ochrony przed drobnoustrojami, promieniowaniem słonecznym, wiatrem i mrozem. Łatwiej też przenikają przez nią substancje zawarte w preparatach do pielęgnacji. Gruczoły łojowe (tak jak i potowe) nie są w pełni rozwinięte, i tym samym nie produkują sebum w ilości wystarczającej, aby zapobiec utracie wilgoci i zapewnić optymalne nawilżenie.

Wszystko to sprawia, że niemowlę w kąpieli wymaga szczególnego podejścia i zastosowania odpowiednich preparatów. Kosmetyki do mycia z bezpiecznym składem, które warto stosować do kąpieli noworodka, znajdziesz w ofercie drogerii eZebra:

• Dermedic kremowy żel do mycia ciała – zawiera olej lniany i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na skórę skłonną do podrażnień.
• Mustela żel do mycia – zawiera organiczny destylat oleju słonecznikowego, który pielęgnuje skórę, zapobiegając podrażnieniom i przesuszeniu.
• Emolium emulsja do kąpieli – łagodzi świąd i podrażnienia, pozostawiając jednocześnie na skórze delikatną warstwę ochronną.

Jeśli natomiast szukasz dobrego szamponu, wypróbuj jedną z propozycji z drogerii eZebra.

• Mustela szampon w piance – pielęgnuje skórę głowy oraz wspomaga usuwanie łusek ciemieniuchy.
• Hermz szampon Healpsorin dla niemowląt i dzieci – usuwa brud i bakterie, a przy tym koi i nawilża skórę.
• Emolium szampon – oczyszcza, nawilża i regeneruje, a przy tym może być stosowany u dzieci z bardzo wrażliwą skórą.

Po kąpieli sięgnij po oliwkę, która nie tylko stworzy na skórze barierę zapobiegającą utracie wilgoci, ale też pozwoli wykonać relaksujący masaż. Możesz wypróbować olejek do masażu Mydlarni Cztery Szpaki. Zawarte w nim oleje: z pestek moreli, kiełków pszenicy i słonecznikowy, zmiękczają, koją i odżywiają skórę już od 1. dnia życia.

Nie stosuj jednak preparatów natłuszczających częściej niż raz dziennie, ponieważ może to przyczynić się do rozwoju potówek, zablokowania ujść gruczołów łojowych, a także świądu. Jeśli musisz umyć dziecko po raz drugi w ciągu dnia – zastosuj emolient, który zmiękcza skórę, a także ją nawilża i czyni gładszą np. krem Dermedic uzupełniający lipidy albo emulsję Emolium.

Jeśli na głowie malucha pojawi się ciemieniucha, możesz nałożyć na skórę… masło! Ten babciny sposób skutecznie eliminuje problem. Wystarczy wetrzeć w głowę niewielką ilość masła i pozostawić na kwadrans. Po tym czasie dokładnie wypukaj tłuszcz ciepłą wodą. Jeśli jednak nie chcesz, aby Twoje dziecko miało maślany zapach, albo wizja długotrwałego płukania włosów Cię przeraża – wypróbuj krem na ciemieniuchę od Mustela albo krem od Oillan Baby. Oba preparaty mają bezpieczny skład, szybko usuwają łuski ciemieniuchy i co najważniejsze – zapobiegają jej nawrotom. Dobrym wyborem jest też oliwka Ziajka od Ziaja. Zawiera wyciąg z rumianku i nienasycone kwasy tłuszczowe, które koją podrażnienia i nawilżają skórę. Dzięki temu staje się ona gładka i miękka.

Skóra noworodka jest delikatniejsza, cieńsza i jeszcze nie w pełni rozwinięta. Przez to potrzebuje szczególnej troski. Nie warto jednak kąpać malucha od razu po urodzeniu, bo w ten sposób pozbawiasz go naturalnej bariery ochronnej stworzonej przez maź płodową.

Najlepiej, aby pierwsza kąpiel odbyła się dopiero po kilku dniach. O ile kąpiel niemowlaka raz w tygodniu nie jest szczególnie zalecana pod względem higienicznym, to w przypadku dziecka, które dopiero przyszło na świat taka przerwa przed pierwszym zabiegiem, jest bardzo korzystna.

Do mycia noworodka wykorzystuj płyny i emulsje odpowiednie dla tak małych dzieci. Preparaty te mają one bezpieczny skład, który poprawia nawilżenie i zabezpiecza skórę przed podrażnieniami.

Zorganizuj też wygodny kącik kąpielowy, w którym wszystko, co potrzebne do mycia – będziesz mieć zawsze pod ręką, Dzięki temu kąpiele nie będą chaotyczne i nerwowe.