Najczęstsze choroby skóry. Przewodnik po dermatozach

Choć brzmią tajemniczo, tak naprawdę dermatozy to po prostu ogólne określenie chorób skóry, które objawiają się różnego typu zmianami w jej obrębie; zwłaszcza w okolicach przydatków skóry czyli paznokci, mieszków włosowych, a także gruczołów łojowych i potowych. Większość tego rodzaju dolegliwości charakteryzuje się miejscowym zapaleniem skóry. Towarzyszy mu zwykle zaczerwienienie, umiarkowany ból i opuchlizna.

Pamiętajmy, że jeżeli podejrzewamy u siebie dermatozę o jakimkolwiek podłożu, to jak najszybciej skontaktujmy się z lekarzem dermatologiem, który podczas badania określi nasz stan i w razie potrzeby zleci odpowiednią terapię. Czekając na wizytę, wspomóżmy się natomiast pielęgnacją za pomocą dobrej jakości kosmetyków (np. toników czy kremów), dopasowanych do naszego typu skóry. Oprócz tego możemy również łagodzić niektóre objawy poprzez stosowanie delikatnych okładów ziołowych. Przeciwzapalnie zadziała na przykład napar z rumianku - przyłożony w dane miejsce jako okład. Zanim jednak zdecydujemy się na takie rozwiązanie, najpierw upewnijmy się, że wybrane przez nas rośliny nie zaszkodzą podrażnionej skórze oraz nie spowodują alergii. Sprawdzone informacje na ten temat otrzymamy od farmaceuty lub lekarza pierwszego kontaktu.

Choć przyczyn wystąpienia dermatozy może być wiele, to do najważniejszych należą:

• grzyby chorobotwórcze;

• alergeny;

• podłoże genetyczne;

• choroby autoimmunologiczne;

• zwiększenie ilości bakterii Propionibacterium acnes w przewodach wyprowadzających mieszków włosowych ¹;

• przewlekłe działanie czynników zewnętrznych, np. częsta ekspozycja na niektóre środki chemiczne, tarcie towarzyszące niektórym pracom fizycznym ²;

• powiększenie gruczołów łojowych, wywołane zwiększeniem poziomu hormonów androgenowych we krwi (np. testosteron), które powoduje pobudzenie ich aktywności i skutkuje nadmiernym wydzielaniem łoju, a w konsekwencji pojawieniem się zmian trądzikowych;

• przyspieszenie rogowacenia ujść mieszków włosowych (porów), co wiąże się z nadmiernym przyleganiem zrogowaciałych komórek naskórka i zwężeniem przewodu łojowego, skutkuje to spowolnieniem albo całkowitym zahamowaniem procesu wydzielania sebum oraz powstawaniem zaskórników otwartych lub zamkniętych:

- zaskórniki otwarte są przyczyną odkładania się zbyt dużej ilości łoju w gruczołach łojowych, nadmiar sebum na skórze powraca mimo stosowania odpowiednich kosmetyków do cery tłustej;

- zaskórniki zamknięte powodują tworzenie się grudek, bolesnych krost oraz zapalnych guzków.

Dermatozy, z którymi zmagamy się najczęściej to:

• trądzik pospolity objawiający się łojotokiem, bolesnymi krostami, naciekami i guzkami zapalnymi ³ . Przy tego rodzaju chorobie często występuje też błyszczenie skóry (zwłaszcza w strefie T), które czasami daje się opanować za pomocą specjalistycznych kremów, produktów myjących oraz innych kosmetyków przeznaczonych do cery trądzikowej;

• przebarwienia wywołane np. przewlekłą ekspozycją na promieniowanie słoneczne, objawiające się zmianą kolorytu skóry, wynikającą ze zwiększenia poziomu melaniny ⁴. Przebarwienia zazwyczaj przybierają formę ciemnych plam;

• pęcherze, którym towarzyszy umiarkowany ból i nierzadko ograniczenie mobilności. Tego typu zmiany zazwyczaj wywołane są przez intensywną pracę fizyczną, ucisk, tarcie ⁵. Pęcherzy w łagodnej postaci często możemy pozbyć się, stosując specjalistyczne plastry;

• grzybica wywoływana przez dermatofity (czyli grzyby rozkładające keratynę), objawiająca się zmianami w postaci białych plam na skórze, a także swędzeniem, pieczeniem, zaczerwienieniem, pękaniem, krwawieniem i łuszczeniem się naskórka;

• łuszczyca, charakteryzująca się wykwitami w formie czerwonobrunatnych grudek pokrytych białawą łuską, które w ramach rozwoju choroby zlewają się ze sobą, tworząc na skórze rozległe plamy;

• brodawki zwykłe wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, występujące w formie grudkowych (kurzajek) zmian o nierównej powierzchni, atakujących zarówno skórę, jak i błony śluzowe. Najczęściej występują na dłoniach i stopach ⁶.

Trądzik pospolity jest jedną z tych chorób, z którymi najczęściej zgłaszamy się do dermatologa.Szacuje się, że cierpi na nią aż 85% chłopców i 80% dziewcząt w wieku od 14 do 19 lat. Zdarza się, że choroba ta atakuje również dorosłych – zmaga się z nią aż 8% osób w wieku od 35 do 40 lat ⁷.

Trądzik występuje w dwóch postaciach:

• łagodnej, przy której nie dochodzi do powstania stanu zapalnego;
• ciężkiej, przy której na skórze powstają ostre stany zapalne, połączone z pojawianiem się bolesnych guzków ropnych, ropni głębokich, nacieków oraz mocnego zaczerwienienia ⁸.

Jak radzić sobie z obiema wersjami trądziku?

• Przy trądziku o łagodnym przebiegu najważniejsze jest, by jak najwcześniej rozpoznać chorobę i od razu podjąć odpowiednie kroki. Jak to zrobić? Na początku warto zmienić dotychczas stosowane kosmetyki na takie, których receptury zostały dostosowane do potrzeb skóry trądzikowej. W ofertach większości aptek i drogerii znajdziemy wiele tego typu produktów, wśród których najważniejsze okazują się dobrej jakości toniki, peelingi, specjalne kremy nawilżające oraz preparaty do oczyszczania. Przed wyborem tych ostatnich pamiętajmy, że przy myciu cery z tendencją do trądziku należy stosować wyłącznie bardzo delikatne kosmetyki, które nie doprowadzą do jeszcze intensywniejszej produkcji łoju ⁹. Ważne jest także, aby wybierać produkty niekomedogenne, czyli takie które dodatkowo nie obciążają skóry trądzikowej i nie powodują większej ilości wykwitów. Oprócz tego dobrze jest wybrać się również do najbliższego salonu kosmetycznego i poprosić o poradę w sprawie redukcji trądziku. Podczas wizyty specjalista przedstawi dostępne zabiegi, dzięki którym pozbędziemy się uciążliwych krost lub – jeżeli stan choroby jest już zaawansowany – poleci najpierw udać się na konsultację do lekarza.

• Jeśli podejrzewamy, że mamy do czynienia z trądzikiem w ciężkiej postaci, to zamiast podejmowania samodzielnej próby jego redukcji lub leczenia, koniecznie zgłośmy się do dermatologa. Możemy również zasięgnąć porady lekarza internisty, który po badaniu prawdopodobnie skieruje nas do specjalisty.