Przebarwienia posłoneczne. Jak sobie z nimi radzić?

Na skórę eksponowaną na działanie promieniowania słonecznego oddziałują fale UVA i UVB, ponieważ tylko one mają długość, która pozwala dotrzeć do powierzchni ziemi. Wyłącznie mieszkańcy koła podbiegunowego i wysokich gór poddawani są dodatkowo oddziaływaniu krótkich fal UVC.

Promieniowanie UV jest ważne dla ludzkiego organizmu, ponieważ umożliwia syntezę skórną witaminy D3 oraz stymuluje produkcję melaniny (barwnika skórnego) przez melanocyty. Nie jest też bez znaczenia dla ludzkiej odporności, a także funkcjonowania wielu układów organizmu. Niestety ma przy tym niekorzystny wpływ na kondycję skóry. Promieniowanie UV może doprowadzić do jej wysuszenia i uszkodzenia. Jest też czynnikiem wywołującym fotodermatozy, powstawanie komórek nowotworowych, a także zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Do tego sprzyja namnażaniu się i aktywności wolnych rodników oraz niszczy włókna kolagenowe nadające skórze elastyczności (i jednocześnie spowalnia powstawanie nowych). Na skórze zbyt często eksponowanej na działanie słońca mogą pojawić się rumienie fotochemiczne i przebarwienia, mające postać: piegów, znamion soczewicowatych, melanodermii, czyli ostudy.

Niektóre przebarwienia nie są dokuczliwe, a wręcz nadają twarzy uroku, jak jest w przypadku piegów. Jednak większość zmian negatywnie wpływa na samoocenę i traktowana jest jako defekt natury estetycznej. Wiele z nich możesz ukryć dzięki dobrze dobranemu kremowi koloryzującemu DD lub CC. Jednak szczególnie wyraźne przebarwienia mogą wymagać sięgnięcia po metody dermatologiczne i kosmetyczne. Wszystko po to, aby usunąć trwale zmiany, zamiast je maskować.

Na powstawanie przebarwień narażone są przede wszystkim osoby, które zażywają kąpieli słonecznych, gdy ich skóra jest podrażniona albo pokryta stanami zapalnymi. Wówczas dochodzi do zaburzenia, w wyniku którego pigment nadmiernie gromadzi się w skórze. Wynika to z nieprawidłowego przebiegu procesu syntezy melaniny i nienaturalnego rozmieszczenia barwnika skórnego.

Wyróżnić należy kilka podstawowych rodzajów przebarwień:

• naskórkowe piegi są nieregularnymi drobnymi plamkami w kolorze żółtym lub brązowym, które powstają w wyniku wrodzonej nadprodukcji melaniny;
• naskórkowa melasma zwana również ostudą to nieregularne plamy na twarzy, które rozwijają się w ciąży, w czasie zażywania pigułek antykoncepcyjnych w konsekwencji zaburzeń hormonalnych postępujących wraz z wiekiem oraz w wyniku stosowania kosmetyków uwrażliwiających na działanie promieniowania UV;
• naskórkowe plamy soczewicowate są jasnymi lub ciemnymi plamami w odcieniach brązu, które wyraźnie odcinają się na tle skóry nieobjętej zmianami;
• skórne, kiedy melanina gromadzi się w makrofagach, czyli komórkach żernych pojawiających się w miejscach infekcji np. przebarwienia potrądzikowe;
• naskórkowo-skórne, które stanowią połączenie przebarwień typu skórnego i naskórkowego.

Przebarwienia od słońca zlokalizowane są punktowo. Mowa jest wówczas o defektach miejscowych, które w odróżnieniu od przebarwień rozlanych pojawiają się na powierzchni tkanki eksponowanej na działanie promieniowanie UV, a nie na dużych partiach ciała bez względu na to, czy pozostawały odkryte, czy też nie.

Najskuteczniejszą formą radzenia sobie z przebarwieniami posłonecznymi na twarzy jest stosowanie filtra z wysoką ochroną przeciwsłoneczną najlepiej SPF 50 oraz… unikanie nadmiernej ekspozycji ciała na działanie promieniowanie UV. Mowa tu jednak wyłącznie o nadużywaniu kąpieli słonecznych, a nie rezygnacji z nich w ogóle. Promieniowanie UV jest organizmowi niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Zwłaszcza latem warto przebywać na zewnątrz z nieosłoniętym w pełni ciałem, aby umożliwić syntezę skórną witaminy D3.

Aby jednak uniknąć powstawania nieestetycznych brązowych plam na dotąd nieskazitelnej cerze, staraj się nie przebywać zbyt długo na zewnątrz w bezchmurny dzień w godzinach od 11:00 do 15:00. Zrezygnuj też całkowicie z korzystania z solarium. Gdy musisz wyjść latem na zewnątrz, pamiętaj nie tylko o nakryciu głowy, ale również o stosowaniu balsamu lub kremu z filtrem SPF. Im wyższy współczynnik SPF, tym dłużej będziesz mogła przebywać na słońcu bez ryzyka powstawania poparzeń czy przebarwień. Lepiej więc wybrać kosmetyk z SPF 50 lub SPF 30 niż taki z SPF 15, który zapewnia ochronę zaledwie przez kwadrans!

Niestety niekiedy nawet pomimo stosowania się do zaleceń profilaktycznych przebarwienia pojawiają się na skórze. Jeśli są bardzo rozległe, skorzystaj z zabiegów dermatologicznych i kosmetycznych, które nie maskują zmian, lecz skutecznie je likwidują.

W celu redukcji przebarwień posłonecznych warto skorzystać z osiągnięć współczesnej dermatologii i kosmetologii. Dużą skuteczność wykazują peelingi chemiczne, wykonywane przy użyciu kwasów organicznych:

• kwasów AHA i BHA (np. 15–75% kwas glikolowy, kwas migdałowy, 20% kwas salicylowy), które penetrują warstwę rogową naskórka i złuszczają go, ale również hamują produkcję melaniny;
• kwasu pirogronowego w stężeniu 40%, który jest w stanie zlikwidować nie tylko intensywne przebarwienia, ale też blizny na twarzy;
• kwasu TCA (kwas trójchlorooctowy) w stężeniu 15–75%.

Zamiast wymienionych peelingów chemicznych w zabiegach kosmetycznych i dermatologicznych mogą być wykorzystywane także inne substancje:

• arbutyna (pochodna hydrochinonu wycofanego z użycia na terenie UE w 2001 r.) – już stężenie na poziomie 5% hamuje produkcję melaniny, redukując przebarwienia;
• kwas azelainowy – hamuje aktywność tyrozynazy i tym samym melanocytów, dlatego pozwala zlikwidować przebarwienia od słońca na twarzy, gdy melanocyty są wciąż aktywne (nie jest to natomiast metoda skuteczna przy zmianach soczewicowatych);
• kwas kojowy – w stężeniu 3% i 6% pozwala hamować syntezę melaniny;
• kwas askorbinowy (witamina C) – spowalnia syntezowanie melaniny, ale również złuszcza naskórek i przyczynia się do zwalczania wolnych rodników;
• retinoidy – przenikają przez warstwę rogową skóry i skutecznie rozjaśniają powstałe przebarwienia.