Retinol i jego wpływ na skórę – co trzeba wiedzieć?

Retinol należy więc do retinoidów, czyli grupy związków chemicznych, będących pochodną witaminy A. Retinoidy dobrze rozpuszczają się w tłuszczach, dzięki czemu łatwo przenikają przez warstwę rogową naskórka. W mniejszym stopniu przedostają się również do skóry właściwej, a także do tkanki podskórnej.

Oprócz retinolu do grupy retinoidów należą retinal oraz kwas retinowy. Podczas wielu procesów w organizmie retinol przekształca się w retinal, a na końcu przechodzi w kwas retinowy.

Udowodniono, że retinol wykazuje działanie wygładzające, uelastyczniające, a także redukujące niewielkie zmarszczki i przebarwienia. To działanie wynika ze zdolności pobudzenia aktywności i jednoczesnego zwiększenia liczby fibroblastów. Dodatkowo retinol wspomaga produkcję włókien kolagenowych, co przekłada się na zwiększenie gęstości skóry. Pod wpływem retinolu skóra wzmacnia się, a oznaki starzenia zostają zredukowane.

Do najważniejszych efektów działania retinoidów zalicza się między innymi:

• przyspieszenie procesów odnowy i regeneracji naskórka;
• korzystny wpływ na funkcje regulacyjne skóry;
• poprawę struktury warstwy rogowej;
• wzmocnienie funkcji ochronnej naskórka;
• zmniejszenie przeznaskórkowej utraty wody;
• stymulację wytwarzania kolagenu i elastyny;
• stymulację reakcji przekształcania fibroblastów o niskiej aktywności w komórki produkujące kolagen;
• zapobieganie degradacji kolagenu;
• pobudzanie produkcji nowych naczynek krwionośnych w warstwie brodawkowatej skóry właściwej.

Efektem jest więc przede wszystkim poprawa nawilżenia, elastyczności i jędrności skóry. Dodatkowo retinoidy wykazują korzystne działanie na pracę gruczołów łojowych, co sprawia, że są pożądane w pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej. Znajdują też szerokie zastosowanie w pielęgnacji skóry dotkniętej łuszczycą i AZS.

Jak stosować retinol? Z pewnością: ostrożnie, zwłaszcza na początku, gdy skóra jeszcze nie jest do niego przyzwyczajona. W okresie tzw. wyrabiania tolerancji może reagować zaczerwienieniem i podrażnieniem. Jest to jednak etap przejściowy i gdy skóra już przyzwyczai się do retinolu (pamiętaj, by zaczynać od małych stężeń), zaobserwujesz pierwsze korzystne efekty: czyli poprawę wyglądu skóry. 

Po okresie adaptacji skóry do retinolu codzienną pielęgnację możesz uzupełnić o dodatkowe składniki aktywne. W duecie z retinolem dobrze sprawdzają się: 

• kwas hialuronowy,
• ceramidy,
• peptydy,
• antyoksydanty.

Systematyczne i prawidłowe stosowanie retinolu na twarz zapewnia efekty, które wiele osób uzna za naprawdę satysfakcjonujące. Pamiętaj jednak o tym, że każda skóra jest inna – a tym samym inne są jej potrzeby i reakcje na poszczególne składniki oraz na łączenie ze sobą składników. Nie staraj się przyspieszyć działania retinolu, dołączając do niego inne składniki lub kosmetyki o podobnych właściwościach. Takie działanie możesz przypłacić to nie tylko podrażnieniem czy przesuszeniem skóry, ale wręcz zniszczeniem bariery hydrolipidowej. 

Z czym nie łączyć retinolu? To z pewnością: 

• retinoidy doustne – jeśli je przyjmujesz, to przed włączeniem retinolu do pielęgnacji koniecznie skonsultuj się z lekarzem;

• inne preparaty z retinolem – bądź jego pochodnymi. „Przedobrzenie” w tej kwestii z dużym prawdopodobieństwem będzie miało przykre skutki uboczne w postaci podrażnienia skóry, a nawet uszkodzenia bariery hyrdolipidowej. W codziennej rutynie pielęgnacyjnej w zupełności wystarczający będzie jeden produkt z retinolem – cała linia jest absolutnie niewskazana!

kwasy – czasem łączenie retinolu i jego pochodnych z kwasami jest dopuszczalne, a niekiedy nawet wskazane, jednak to połączenie koniecznie musi być skonsultowane i zaplanowane z kosmetologiem lub lekarzem. Nie łącz tych składników na własną rękę.

Stosowanie retinolu na skórę to świetny sposób na jej wizualne odmłodzenie, dodanie sprężystości, zwalczenie trądziku czy przebarwień. Substancja ta działa wielowymiarowo, dbając o skóry z różnymi problemami. Dlatego też jest w ostatnich latach tak popularna w kosmetyce.

Retinol wpływa na skórę na kilka sposobów, m.in.:

• zapobiega obumieraniu kolagenu i elastyny;
• stymuluje fibroblasty do produkcji tych substancji, wpływając pozytywnie na jędrność skóry;
• złuszcza martwy naskórek, nadając gładkość skórze;
• przyspiesza procesy naprawcze naskórka;
• poprawia ukrwienie skóry;
• zapobiega nadmiernemu przesuszaniu się skóry;
• działa przeciwutleniająco, minimalizując negatywny wpływ wolnych rodników na skórę;
• wpływa uspokajająco na pracę gruczołów łojowych, dzięki czemu nadaje się do pielęgnacji skóry tłustej;
• zapobiega powstawaniu niedoskonałości;
• rozjaśnia przebarwienia;
• wpływa na zmniejszenie widoczności zmarszczek, zapobiega powstawaniu kolejnych.

Jak widać, stosowanie retinolu na skórę może pomóc w wielu jej problemach. Jednym retinol pomaga walczyć z trądzikiem, u innych minimalizuje widoczność zmarszczek. 

Warto zaznaczyć, że retinol od lat jest stosowany w kosmetyce. Do tej pory jednak niemożliwe było bezpieczne aplikowanie na skórę wyższych jego stężeń. Dzięki ostatnim osiągnięciom nauki możliwe stało się ustabilizowanie retinolu w różnych podłożach i – co za tym idzie – bezpieczne zamykanie w buteleczkach znacznie wyższych niż dotąd stężeń tej substancji.

Włączenie profilaktyki przeciwstarzeniowej to podstawa do tego, by poprawić kondycję i wygląd cery, a także wzmocnić i uodpornić ją na działanie czynników zewnętrznych. Niewątpliwie najważniejszą kwestią, wpływającą na spowolnienie procesów starzenia się skóry, jest sumienna pielęgnacja odpowiednimi kosmetykami. Retinol do twarzy to jeden z najbardziej znanych i docenianych składników przeciwstarzeniowych. 

Wokół retinolu krąży wiele przekonań. Część z nich jest prawdziwa, inne jednak nie mają zupełnie przełożenia na rzeczywistość. Prawdą jest, że nieostrożne i niewłaściwe stosowanie retinolu może wiązać się ze skutkami ubocznymi. Zanim więc po niego sięgniesz, zorientuj się, jak należy go używać. Dzięki temu unikniesz niechcianych efektów!

Retinol w kosmetykach anti-aging to jeden z często spotykanych składników – a to dlatego, że, jak już wspomniano, wnika w głąb skóry, wykazując aktywne działanie w jej głębszych warstwach. Stymuluje procesy jej odnowy, a także pobudza produkcję kolagenu i elastyny. 

Dodatkowo retinol jest skutecznym antyoksydantem – tzn., że neutralizuje wolne rodniki. W ten sposób również spowalnia procesy starzenia się skóry.

Retinol do twarzy i ciała nie jest magicznym składnikiem, który działa jak różdżka – po jednorazowym zastosowaniu czy przy nieregularnej aplikacji efekty nie będą czarujące. Skuteczność retinolu zależy od kilku czynników – to przede wszystkim odpowiednio dobrane stężenie, łączenie z pozostałymi kosmetykami pielęgnacyjnymi, a także codzienne nawyki (np. ekspozycja na słońce). 

Skuteczność retinolu zależy również od tego, jakiej jakości jest kosmetyk z jego zawartością, który wybierzesz. To między innymi stężenie retinolu, ale także jego stabilność oraz sposób przechowywania kosmetyku.

Chcesz sięgnąć po retinol? Efekty w pierwszym okresie stosowania mogą wcale nie być zachwycające, bo skóra musi najpierw wyrobić sobie tolerancję na ten składnik. Jednak po okresie adaptacji zauważalne będą takie korzyści, jak:

• rozjaśnienie skóry i wyrównanie jej kolorytu – tym wyraźniejsze, im bardziej widoczne były na niej plamy lub przebarwienia
• zmniejszenie widoczności porów – oraz uregulowanie pracy gruczołów łojowych. Przetłuszczanie się skóry, a także skłonność do tworzenia się zaskórników będą mniejsze!
• zmniejszenie widoczności blizn potrądzikowych – retinol doskonale radzi sobie ze złuszczaniem naskórka i wygładzaniem struktury skóry, dzięki czemu jest chętnie wybierany wspomagająco do zmniejszania widoczności blizn potrądzikowych. 

Choć stosowanie kosmetyków przeciwzmarszczkowych kojarzy się przede wszystkim z osobami dojrzałymi, to profilaktykę warto wdrożyć o wiele wcześniej. Wówczas opóźnia się bowiem procesy starzenia się skóry, zamiast próbować je odwracać. Kosmetyki o działaniu przeciwzmarszczkowym warto włączyć do codziennej pielęgnacji już po ukończeniu 25. roku życia – wtedy właśnie zmniejsza się bowiem produkcja kolagenu w skórze, a tym samym ryzyko powstawania zmarszczek rośnie.

Ponieważ retinol wykazuje również działanie złuszczające i antybakteryjne, stosowanie kosmetyków z jego zawartością jest zalecane również osobom borykającym się z problemami skórnymi, przede wszystkim w postaci zmian trądzikowych. Idealnym kremem dla początkujących do stosowania na noc jest krem z zawartością 0,3% retinolu PHARMACERIS T PURE RETINOL.

Choć więc retinol kojarzy się powszechnie z profilaktyką przeciwzmarszczkową, to jego zastosowanie jest o wiele szersze. Preparaty kosmetyczne z retinolem mogą być stosowane do pielęgnacji każdego rodzaju skóry – także wrażliwej, a nawet naczynkowej. W tym przypadku jednak do procesu wdrażania retinolu trzeba podejść uważnie i zacząć od możliwie jak najmniejszego stężenia, by nie podrażnić skóry.

Podsumowując – stosowanie preparatów z retinolem jest wskazane przede wszystkim w przypadku:

• utraty gęstości, jędrności i zdrowego kolorytu skóry;
• przebarwień;
• trądziku;
• nierówności;
• zmarszczek – zarówno pierwszych, jak i tych starszych i głębszych;
• łojotoku.

Preparaty z retinolem można stosować zarówno w przypadku cery dojrzałej, wymagającej regeneracji, jak i młodej, bez wyraźnych oznak starzenia się – jako element profilaktyki zmarszczek. W tym celu po retinol można sięgnąć już w okolicach 25. roku życia.

Stosowanie retinolu przynosi zauważalne, satysfakcjonujące efekty. Aby jednak zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, trzeba podejść rozsądnie do wdrożenia tej substancji do codziennej pielęgnacji. Często popełnianym błędem jest stosowanie preparatów zawierających wysokie stężenie retinolu, a także aplikowanie ich zbyt często i w zbyt dużych ilościach.

Podstawą wprowadzenia retinolu do codziennej pielęgnacji jest budowanie tolerancji skóry na ten składnik. W przeciwnym przypadku narażasz się na zaczerwienienie i podrażnienie skóry. Wiele osób w ten sposób zupełnie niepotrzebnie zraża się do retinolu.

Zacznij od jak najniższych stężeń na przykład 0,3%. To, że wybierzesz kosmetyk o dużym stężeniu, wcale nie sprawi, że skóra szybciej nabierze lepszej kondycji. Co najwyżej podrażnisz ją do tego stopnia, że przez kilka dni nie będziesz miała ochoty wychodzić z domu, a efekt będzie podobny do poparzenia słonecznego.

Retinol początkowo stosuj w odstępach czasu. Codzienne nakładanie go na skórę także nie przyspieszy procesów regeneracji i nie poprawi jej wyglądu w ciągu jednego czy dwóch dni. Jak wyżej – możesz spodziewać się zaczerwienienia i podrażnień skóry. 

Jak często stosować retinol? Na początku niech będzie to niewielka ilość raz na kilka dni. Nie nakładaj go na podrażnioną i zaczerwienioną skórę. 

Pamiętaj również o tym, że więcej kremu czy serum zaaplikowanego na skórę również wcale nie oznacza lepszego działania. Ponownie – co za dużo, to niezdrowo, więc efektem „przedobrzenia” może być również zaczerwienienie i podrażnienie skóry.

Jeśli Twoja skóra jest wyjątkowo wrażliwa i podatna na podrażnienia, to nawet najczęściej wybierane początkowe stężenie 1% może wywołać niepożądane skutki. W takim przypadku dla własnego bezpieczeństwa wybierz jeszcze niższe stężenie retinolu. Gdy zauważysz, że skóra nie reaguje już zaczerwienieniem, możesz stopniowo zwiększać stężenie tego składnika. 

Jeśli dopiero zaczynasz stosować retinol, to przez pierwsze tygodnie skóra może reagować zaczerwienieniem, podrażnieniem, a nawet swędzeniem. Jeśli objawy nie są bardzo nasilone, musisz po prostu przeczekać czas budowania przez skórę tolerancji na ten składnik i w ciągu dnia nawilżać skórę kremem tzw. opatrunkiem, stosując na przykład PURITO OAT-IN CALMING. Jeśli jednak objawy będą bardzo silne, a do tego pojawi się obrzęk lub wysięk, natychmiast zaprzestań stosowania kosmetyku – prawdopodobnie Cię uczula.

Jak stosować retinol? W zasadzie – jak Ci wygodnie. Największą popularnością cieszą się kremy z dodatkiem tej substancji, ale równie popularne jest serum z retinolem. Wybierz jeden z tych kosmetyków: łączenie ich ze sobą nie jest konieczne, a wręcz może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego, bo skóra może zostać podrażniona i przesuszona. Efekty pielęgnacyjne zaś wcale nie będą dzięki temu lepsze!

Pamiętaj również o tym, by retinol stosować z rozwagą – tj. z odpowiednią częstotliwością oraz pamiętając o ochronie przeciwsłonecznej.

Choć retinol znajduje szerokie zastosowanie w pielęgnacji różnych rodzajów skóry, to jednak nie jest to substancja dla każdego. Zdecydowanym przeciwwskazaniem do stosowania retinolu jest:

• ciąża i karmienie piersią – retinol wykazuje działanie teratogenne, dlatego stosowanie go w czasie ciąży może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia płodu;
• równoległa kuracja złuszczająca – jeśli jesteś w trakcie kuracji, np. kwasami, nie łącz jej z retinolem. Kumulacja działania złuszczającego może spowodować nadmierne podrażnienie skóry;
• podrażniona skóra – zwłaszcza jeśli doszło do przerwania ciągłości naskórka;
• przyjmowanie witaminy A doustnie;
• ekspozycja na słońce – w czasie używania preparatów z retinolem konieczne jest stosowanie wysokiej ochrony przeciwsłonecznej. W przeciwnym wypadku narażasz się na powstanie przebarwień.

Jeśli używasz retinolu w okresie wiosennym, letnim i jesiennym, gdy słońce promieniuje mocno, produkty z retinolem stosuj najlepiej na noc, a rano umyj twarz, wklep krem pielęgnacyjny, a następnie krem z SPF: najlepiej 30 lub 50. Ze względów bezpieczeństwa kuracje z retinolem zdecydowanie lepiej jest przeprowadzać jesienią i zimą niż wiosną i latem – szczególnie jeśli jest to specjalistyczna kuracja, wykonywana w gabinecie kosmetycznym, a stężenie retinolu w użytych preparatach z dużym prawdopodobieństwem jest wyższe niż w drogeryjnych kosmetykach.

Nie stosuj tej substancji również w przypadku, gdy w przeszłości wystąpiła nadwrażliwość na nią lub doszło do reakcji alergicznej. 

Anna Dembińska

Kosmetolog

Porada experta:

Dość często podczas stosowania retinolu jak i innych retinoidów może pojawić się przejściowy wysyp wykwitów zapalnych – najczęściej krost.

Jest to związane z faktem, że retinoidy przyspieszają odnowę naskórka więc gdy dojrzewają nowe komórki naskórka, wszelkie zmiany zapalne będą “wynoszone” na wierzch skóry. Taka reakcja trwa maksymalnie kilka tygodni. Jeżeli zmiany zapalne występują dłużej i nie goją się, może być to związane z nadwrażliwością na produkt.

Uwaga! Po pierwszym użyciu retinolu skóra może zareagować z opóźnieniem. Dlatego nawet jeśli zaczerwienienie nie pojawi się od razu, ani nawet na drugi czy trzeci dzień, nie oznacza to, że nie pojawi się później. Dlatego nie przyspieszaj niczego i nie stosuj produktów z retinolem częściej, niż jest to rekomendowane. Możesz bowiem doprowadzić do kumulacji, której szybko pożałujesz.

Jak używać retinolu? Podsumujmy najważniejsze kwestie z tym związane:

• zacznij od niskich stężeń i daj skórze kilka tygodni na przyzwyczajenie się do tej substancji; 
• na początku nie stosuj retinolu codziennie; 
• koniecznie stosuj wysoki filtr przeciwsłoneczny;
• stosuj tylko jeden kosmetyk z retinolem – nie łącz go z innymi, ani z kwasami; 
• kuracji retinolem nie stosuj przez cały rok – w zupełności wystarczy raz w roku, maksymalnie przez 3 miesiące: zwłaszcza jeśli to gabinetowa kuracja preparatami o wyższym stężeniu; 
• preparat z retinolem najlepiej nakładaj na noc, a rano umyj skórę i zaaplikuj na nią krem z wysokim filtrem: SPF 30 lub SPF 50.

Teraz już wiesz, jak działa retinol i jak powinno się go stosować. Sprawdź więc dostępne w ofercie kosmetyki z retinolem i wybierz produkt dopasowany do swoich potrzeb!