Rozstępy w ciąży i po ciąży – przyczyny i profilaktyka

Zdecydowanie większość osób, które doświadczyły rozstępów, to kobiety w trakcie lub po ciąży i młodzież. Kiedy pojawiają się rozstępy w ciąży? Najprościej mówiąc, rozstępy mogą pojawić się na brzuchu i ciele w momencie, w którym skóra podlega intensywnemu rozciąganiu. Działanie dużych sił może powodować zmiany w głębiej położonej warstwie skóry – skórze właściwej.

Jednak wbrew powszechnemu przekonaniu paski rozstępów nie są tylko wynikiem normalnego w ciąży przyrostu masy ciała, ale raczej skumulowania kilku niekorzystnych czynników. Niektóre przyszłe mamy, które nie stosują żadnych działań profilaktycznych, nie spotykają się z problemem rozstępów. Co zatem faktycznie powoduje rozstępy w czasie ciąży?

Rozstępy nie rozwijają się we wszystkich miejscach skóry poddanych silnemu rozciąganiu ani u wszystkich osób. Dokładny mechanizm odpowiedzialny za powstawanie rozstępów w ciąży nadal pozostaje niewyjaśniony. Wiadomo jednak, że niektóre czynniki powodują zwiększone ryzyko wystąpienia zmian.

Duże znaczenie mają czynniki genetyczne i tak zwany dodatni wywiad rodzinny. Jeśli u krewnych zdarzały się już wcześniej rozstępy, możliwe jest dziedziczenie specyficznego typu skóry o niekorzystnych cechach. W jednym z badań wykazano, że u osób mających genetyczne predyspozycje do rozstępów komórki produkujące kolagen (fibroblasty) są mniej aktywne i wolniej rosną.  

Drugim prawdopodobnym winowajcą rozstępów są hormony ciążowe. Ich poziom, od pierwszego dnia ciąży aż do porodu, ciągle się zmienia. Estrogeny, relaksyna i adrenokortykosteroidy mogą wpływać na właściwości elastyczne skóry, która staje się bardziej podatna na rozstępy. Przypuszcza się, że to właśnie w wyniku działania hormonów zmniejsza się ilość elastyny i innych włókien sprężystych w skórze właściwej. Skóra wtedy traci sprężystość i odporność na rozciąganie.

Katarzyna Kopycińska

Biotechnolożka

Porada experta:

Wiek, w jakim kobieta zachodzi w ciążę, również ma duży wpływ na prawdopodobieństwo pojawienia się rozstępów.

Niezbyt często się o tym wspomina, ale niższy wiek jest czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawiania się rozstępów. Wydawałoby się, że młoda skóra lepiej poradzi sobie ze zwiększającymi się rozmiarami ciała, jednak, jak wskazują badania, jest wręcz odwrotnie. Młody wiek zwiększa szansę rozwoju rozstępów w ciąży, a po 27 roku życia obserwuje się ich mniejszą ilość.

Do najczęstszych czynników ryzyka rozstępów należą też większa masa ciała przed ciążą i przed porodem oraz większa masa urodzeniowa dziecka. U kobiet z wyższym BMI i większymi dziećmi często występuje więcej rozstępów.

Zwiększające się rozmiary piersi i brzucha oznaczają jednocześnie, że na skórę w tych obszarach zaczyna działać duża siła rozciągająca. Rozstępy w ciąży zazwyczaj pojawiają się około 25 tygodnia ciąży — czyli w czasie, w którym rosnące krągłości zaczynają być wyraźnie widoczne. Pierwsze objawy to często uczucie swędzenia i pieczenia, którym może towarzyszyć uczucie suchości. Jak łatwo się domyślić ze względu na największą różnicę rozmiarów, rozstępy w ciąży na brzuchu występują najczęściej, a nieco rzadziej widuje się rozstępy w ciąży na piersiach. Po okresie ciąży również mogą wystąpić rozstępy, które są spowodowane szybką utratą wagi ciała i objętości brzucha.

Wiele czynników, które mogą przyczynić się do powstawania rozstępów, jest niezależnych od ciebie — to prawda. Nie masz wpływu na predyspozycje genetyczne, zmiany hormonalne czy wagę dziecka. Jednak nawet przy zwiększonym ryzyku rozstępów, jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby się chronić.

Jednym z najbardziej pomocnych działań, jakie możesz zrobić, aby zapobiec powstawaniu rozstępów, jest utrzymanie wagi prawidłowej dla wieku ciążowego. Nie chodzi tu oczywiście o to, by stosować diety eliminacyjne czy z deficytem kalorii. Jednak warto pamiętać, że, pierwsze rozstępy w ciąży mogą się pojawić szybciej, gdy ciało zwiększa objętość sporo ponad normy. Zrównoważone przybieranie kilogramów jest jedną z najważniejszych rzeczy w kontekście rozstępów w ciąży. Rozwiązaniem może być w tym wypadku praca nad kontrolowaniem spożywanych posiłków, aby zmiany nie następowały zbyt szybko. 

Pojawianie się rozstępów może być również ułatwione, jeśli ciało (w tym skóra) jest osłabione z powodu niedoboru składników odżywczych w diecie. Zadbaj o to, aby w codziennym jadłospisie znalazły się produkty bogate witaminy C, D, E, cynk i białko. Picie wystarczającej ilości wody również pomaga, utrzymując lepszy poziom nawilżenia i miękkość skóry.

Dla wzmocnienia zachowania integralności i funkcji barierowej skóry w ciąży niezbędne jest nawilżenie. Cenną substancją w profilaktyce rozstępów jest intensywnie nawilżający kwas hialuronowy, który możemy znaleźć w serum i kremach na rozstępy. Według doniesień badaczy poza nawilżeniem może on przeciwdziałać ich powstawaniu przez stymulowanie produkcji kolagenu. 

Ważnym krokiem w profilaktyce rozstępów jest systematyczne stosowanie kosmetyków o właściwościach ujędrniających w połączeniu z masażem. W składzie preparatów dla kobiet w ciąży często można znaleźć też olejek ze słodkich migdałów, olejek jojoba, masło Shea i olejek kokosowy. Masło shea (Karite) zawiera duże ilości naturalnych żywic, kwasu oleinowego i stearynowego. Mimo że, jest emolientem i nie ma typowych właściwości nawilżających, to dzięki zawartości tych składników chroni warstwę rogową przed utratą wody, a także uzupełnia cement międzykomórkowy, wzmacniając skórę. W kremach przeciw rozstępom stosowane są też wyciągi z wąkroty azjatyckiej, która stymuluje aktywność fibroblastów produkujących kolagen.

Zapobieganie rozstępom w ciąży to również ochrona przeciwsłoneczna. Niewiele możemy zrobić ze zmianami elastyczności, które wywołują hormony, ale możemy zabezpieczyć skórę przed degradującym kolagen wpływem słońca. Promieniowanie ultrafioletowe może przyczyniać się do pogorszenia kondycji skóry w ciąży, dlatego przed wyjściem na zewnątrz warto zastosować krem z filtrem przeciwsłonecznym.