Silikony w kosmetykach. Dobre czy złe?

W dzisiejszych czasach dużo mówi się o silikonach w kosmetykach, często pochopnie i bezpodstawnie je demonizując. Nierzadko zdarza się, że, choć chętnie wygłaszamy opinie na temat tych substancji, to niestety nie do końca wiemy, czym tak naprawdę są i skąd się biorą. Jak więc powstają i w jaki sposób zazwyczaj się je definiuje?

Silikony inaczej nazywane polisiloksanami, poliorganosiloksanami lub polisiloksanami organicznymi należą do związków polimerycznych, które otrzymywane są wyłącznie poprzez syntezę chemiczną²³. Substancje te uzyskiwane są poprzez obróbkę często spotykanej w naturze krzemionki, która po kontakcie z tlenem zamienia się w kwarc, czyli po prostu zwyczajny piasek widywany przez nas na podwórkach, w piaskownicach czy na plażach. Tak powstałe silikony występują w postaciach lotnych cieczy, olejów lub wosków i łatwo wkomponowują się w receptury niemal wszystkich rodzajów kosmetyków, np. szamponów, balsamów i pudrów²⁴. W kosmetykach występują najczęściej pod nazwami takimi jak: dimethicone, cyclopentasiloxane, cyclohexasiloxane czy cyclomethicone.

Polisiloksany są szeroko wykorzystywane zwłaszcza przy produkcji preparatów do twarzy, ciała oraz włosów. Wynika to z faktu, że są one bezzapachowe oraz całkowicie neutralne dla naszego organizmu, dzięki czemu stosowanie ich nie grozi bolesnymi podrażnieniami ani nieprzyjemnymi reakcjami alergicznymi²⁵. Dodatkowo substancje te nie wnikają w głąb skóry i włosów, a pozostają wyłącznie na ich powierzchni, przez co nie stanowią żadnego zagrożenia dla ich wewnętrznej struktury.

Uwielbiane przez branżę kosmetyczną silikony występują pod różnymi postaciami, wśród których najpopularniejsze są silikony lotne, oleje silikonowe oraz woski. Czym się charakteryzują te trzy substancje?

• Silikony lotne to bezbarwne i bezwonne ciecze o niskiej lepkości, które w kosmetykach zazwyczaj pełnią funkcję nośnika zapachu. Szczególną cechą tego rodzaju substancji jest ich szybkie odparowywanie z powierzchni skóry lub włosów, które następuje już po kilku minutach od aplikacji danego produktu²⁶. Proces ten nie wywołuje żadnych reakcji ze strony skóry, na której podczas jego trwania nie pojawiają się uczucia pieczenia, chłodzenia ani ocieplenia²⁷. Dodatkowo po odparowaniu silikony lotne ulegają szybkiemu rozkładowi, co oznacza, że są one całkowicie bezpieczne dla środowiska²⁸. Tego rodzaju substancje najczęściej znajdziemy w kosmetykach do demakijażu (są świetnymi rozpuszczalnikami), perfumach oraz odżywkach do włosów.
• Oleje silikonowe inaczej nazywane polisiloksanami występują w wielu postaciach, które często różnią się od siebie poziomem lepkości. Oleje charakteryzujące się niską lepkością zmiękczają i wygładzają skórę oraz włosy, natomiast te charakteryzujące się jej wysokim poziomem tworzą na nich niewidoczny film, który zabezpiecza je przed nadmierną utratą wody oraz chroni przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych²⁹. Oleje silikonowe wykazują również działanie zmiękczające. Tego typu substancji zazwyczaj używa się do produkcji ochronnych i nawilżających balsamów do ciała, podkładów kryjących oraz masek do włosów.
• Woski silikonowe to kolejna grupa silikonów bardzo często wykorzystywanych w branży kosmetycznej, które oprócz cech charakterystycznych dla wszystkich typów polisiloksanów, posiadają również dodatkowe właściwości, takie jak zagęszczanie konsystencji kosmetyków, wydłużenie ich działania oraz intensyfikacja koloru³⁰. Z tego powodu woski silikonowe zazwyczaj znajdują się na liście składników takich produktów, jak pudry, podkłady oraz inne kosmetyki kolorowe. Dodatkowo substancje te wykazują się wysoką wodoodpornością, dzięki której chętnie dodawane są do kremów do opalania oraz tuszów do rzęs³¹.

Choć silikony w kosmetykach cieszą się ostatnio nie najlepszą sławą, to tak naprawdę zalety stosowania produktów z ich obecnością przeważają nad potencjalnymi działaniami niepożądanymi. Jakie są ich największe atuty oraz na co powinniśmy uważać podczas aplikacji preparatów z silikonami?

Zalety kosmetyków z silikonami:

• po ich aplikacji skóra staje się wyjątkowo gładka i przyjemna w dotyku;
• dają efekt zmatowionej cery;
• pozostawiają włosy lśniące, odpowiednio dociążone i zdrowe;
• sprawiają, że kosmetyki mają lekką konsystencję i łatwo się rozprowadzają;
• optycznie zmniejszają widoczność zmarszczek, przez co chętnie wykorzystuje się je przy produkcji preparatów typu anti-aging;
• zwiększają trwałość i wydajność kosmetyków;
• intensyfikują barwę kolorowych produktów do makijażu;
• zapewniają kosmetykom wodoodporność;
• tworzą na skórze i włosach niewidoczny film, który chroni je przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Warstwa ta nie jest jednak nieprzepuszczalna i nie przyczynia się do blokowania wymiany gazowej oraz naturalnego odparowywania wody z powierzchni skóry;
• silikony nie utleniają się, przez co nie tracą swoich właściwości i nie stają się pożywką dla niebezpiecznych bakterii;
• nie wywołują podrażnień, alergii oraz innych niepożądanych reakcji skórnych;
• wbrew obiegowej opinii nie zatykają porów, nie blokują ujść gruczołów łojowych i nie są przyczyną pojawiania się na skórze wyprysków³²;
• zwiększają stopień ochrony SPF³³;
• są nietoksyczne, bezpieczne dla środowiska oraz przede wszystkim przy odpowiednim stosowaniu całkowicie obojętne dla skóry i włosów.

Oczywiście produkty kosmetyczne z silikonami mają również swoje wady:

• nieprawidłowe korzystanie z tego rodzaju preparatów może mieć negatywny wpływ na kondycję cery suchej;
• ich zbyt częste stosowanie może doprowadzić do uzależnienia ze strony skóry³⁴;
• niskiej jakości produkty z ich zawartością mogą wywoływać przesuszenie i efekt poszarzałej cery;
• nie odżywiają skóry i dlatego ich stosowanie musi być połączone z wysokiej jakości preparatami nawilżającymi i regenerującymi;
• przy długotrwałym stosowaniu mogą zbytnio obciążyć włosy i pogorszyć ich kondycję;
• zbyt gruba warstwa tego rodzaju substancji może okazać się trudna do usunięcia zarówno z włosów, jak i ze skóry³⁵.

1. Silicone firmy Pierre Rene to wyjątkowa maskara, która najlepiej sprawdzi się u osób lubujących się w doskonale pogrubionych i gęstych rzęsach. Kosmetyk charakteryzuje się niezwykłą intensywnością koloru, trwałością oraz kremową konsystencją, dzięki której z łatwością nałożymy go na włoski. W składzie tuszu oprócz silikonów znajdują się również panthenol oraz witamina E, które poprawiają ogólną kondycję rzęs i sprawiają, że stają się one jeszcze piękniejsze.

2. Soraya Black Orchid to wygładzający balsam, który nie tylko skutecznie poprawia jędrność i elastyczność skóry, ale również działa na nią przeciwstarzeniowo oraz zapewnia jej głębokie nawilżenie. Już po pierwszej aplikacji kosmetyku skóra staje się gładka, miękka i przyjemna w dotyku, a jego dłuższe stosowanie gwarantuje wyraźne zwiększenie jej sprężystości.

3. Odżywka wygładzająca firmy Joanna polecana jest przy problemach z matowymi i plączącymi się włosami, których stan został nadszarpnięty poprzez zbyt częste farbowanie, rozjaśnianie, prostowanie czy skręcanie za pomocą lokówki. Dzięki zwartości silikonów oraz jedwabiu kosmetyk zwiększa elastyczność czupryny, jednocześnie sprawiając, ze staje się ona gładka, lśniąca i po prostu piękna.