Wąkrotka azjatycka w kosmetyce. Jak cica wpływa na skórę?

Wąkrotka azjatycka, centella asiatica, cica, gotu kola, brahmi, saraswati – to zaledwie kilka nazw na długiej liście określeń, przypisywanych wywodzącej się z terenów Azji roślinie, wykorzystywanej w ajurwedyjskich praktykach leczniczych od tysięcy lat. Jednak dopiero w XIX w. cica została uznana w Indiach jako skuteczny środek farmakologiczny w leczeniu ran, oparzeń, egzemy, owrzodzeń, łuszczycy, trądu, blizn i chorób żył.

Zgodnie z założeniami medycyny Dalekiego Wschodu leczenie powinno odbywać się holistycznie. Nie można leczyć ciała w oderwaniu od jego ducha, czyli psychiki, tak jak pozbawione sensu jest łagodzenie objawów choroby bez rozpoznania przyczyny. Stosując wyciągi roślinne, w tym z wąkrotki azjatyckiej, można oczyścić organizm z nagromadzonych w nim toksyn, zregenerować go oraz wzmocnić. W ten sposób znikają nie tylko dokuczliwe symptomy, ale i zaburzenie, które je wywołało.

Wąkrotka azjatycka uprawiana jest przede wszystkim na terenach tropikalnych i subtropikalnych Azji do wysokości 600 m n.p.m. Plantacje spotkać można jednak także w Afryce, Australii i Ameryce Południowej oraz Środkowej. Warunkiem wegetacji gotu kola jest dostęp do wody, słońca i zacienionych obszarów. Obecne do produkcji kosmetyków i suplementów diety wykorzystuje się przede wszystkim suszone na słońcu rośliny z plantacji w Indiach, Sri Lance, Afryce Południowej i na Madagaskarze. 

Skąd takie zainteresowanie wąkrotką azjatycką? Od tysięcy lat doceniano jej korzystny wpływ na zdrowie. Ma zbawienny wpływ na nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, pokarmowego i sercowo-naczyniowego. Obecnie w kosmetologii i dermatologii zwraca się uwagę przede wszystkim na zdolność wyciągów z gotu kola do leczenia wielu chorób skóry. Nie chodzi tu jednak wyłącznie o regenerację podrażnień czy łagodzenie stanów zapalnych (choć i takie są właściwości centella asiatica). Roślina wykorzystywana była od dawna do przyspieszania regeneracji trudno gojących się ran i leczenia tak poważnych zmian, jak: egzema, owrzodzenia czy trąd.

Dowiedz się więcej: Najczęstsze choroby skóry. Przewodnik po dermatozach

Zastosowanie wąkrotki azjatyckiej w kosmetyce i dermatologii to zasługa obecnych w niej:

• triterpenoidów,
• flawonoidów, 
• kwasów fenolowych,
• olejków eterycznych,
• karotenoidów.

Substancje te mają właściwości regeneracyjne, przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe. Innymi słowy – wąkrotka azjatycka ma w sobie wszystko to, czego potrzeba, aby zachować skórę w dobrej kondycji. Nie bez powodu roślina bywa nazywana środkiem odmładzającym.

Dowiedz się więcej: Cica, centella asiatica, gotu kola – wszystko, co musisz wiedzieć o kosmetykach z dodatkiem tego składnika.

Wąkrotka azjatycka i kosmetyki, które zawierają ją w swoim składzie, są bardzo popularne i lubiane. Składnik ten można znaleźć w wielu preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry. Gdy tylko pojawią się na półkach drogeryjnych – natychmiast znikają. Nic w tym dziwnego! Mało jest roślin, które miałyby tak korzystny wpływ na skórę przy jednocześnie nikłych skutkach ubocznych ich stosowania.

Cenną właściwością wąkrotki azjatyckiej jest zdolność do pobudzania aktywności fibroblastów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję kolagenu. Tym samym zwiększa  się również ilość syntezowanego kolagenu. Ma to niebagatelne znaczenie dla redukcji pojawiających się na skórze blizn i rozstępów. Jak wielokrotnie udowodniono właściwość ta jest zasługą obecnego w gotu kola azjatykozydu, czyli jednego z triterpenów. W kosmetyce wykorzystuje się w związku z tym wyciągi z tej rośliny do produkcji preparatów wspomagających regenerację skóry. Związek ten przyczynia się też do wzrostu hydroksyproliny. Jest to aminokwas, który wzmacnia kolagen i czyni go bardziej odpornym na rozciąganie. Natomiast kwas azjatykowy, kwas madekasowy i azjatykozyd działając synergicznie, wpływają na syntezę glikozaminoglikanów, które należą do podstawowych elementów budujących skórę (poza kolagenem i elastyną). W efekcie więc w krótkim czasie kosmetyki z wąkrotką azjatycką (olejki i masła) są w stanie poprawić jędrność skóry. To bardzo ważne szczególnie w okresie ciąży, gdy skóra jest w szybkim tempie rozciągana, czego efektem są rozstępy pokrywające brzuch i biodra, a niekiedy także pośladki i piersi. Po preparaty z wąkrotką azjatycką na skórę warto sięgać, gdy rozstępy są w początkowym stadium (zapalnym). Zmiany mają wówczas czerwony lub fioletowy kolor. Znacznie łatwiej jest pozbyć się świeżych rozstępów niż tych utrwalonych (gdy mają kolor biały).

Cellulit, z którym zmagają się już dziewczęta na etapie dojrzewania, wiąże się ze zmianami w strukturze elastyny i kolagenu, zaburzeniem mikrokrążenia, a także nieprawidłowościami w metabolizowaniu tłuszczu. W efekcie więc skóra zaczyna pokrywać się wgłębieniami i wypukłościami. Zaczyna przypominać skórkę pomarańczową i tak też bywa potocznie nazywana.

Kosmetyki zawierające gotu kola mają działanie antycellulitowe. Pobudzają krążenie w naczyniach zlokalizowanych, uelastyczniają ściany naczyń krwionośnych, a także zmniejszają przepuszczalność naczyń włosowatych. Ponadto, kosmetyki zawierające wyciąg z wąkrotki azjatyckiej poprawiają napięcie skóry. Dzięki temu wyraźnie poprawia się jej kondycja, a obwód brzucha, bioder, pośladków czy ud delikatnie się zmniejsza. Wszystko to wynika z właściwości związków, zawartych w wąkrotce azjatyckiej – powodują one zmniejszenie średnicy adipocytów (komórek, z których składa się tkanka tłuszczowa), ale również redukują ilość tłuszczu, która się w nich odkłada.

Dowiedz się więcej: Domowe sposoby na cellulit

Proces widocznego starzenia skóry zaczyna się u kobiet niekiedy już przed 30. rokiem życia. Warto więc zacząć stosować kosmetyki z wąkrotką azjatycką odpowiednio wcześniej, by jak najdłużej odwlec skutki procesów starzenia, takie jak utrata jędrności skóry. 

Dowiedz się więcej: Jak dbać o cerę dojrzałą

Zawartość triterpenów i polifenoli w wąkrotce azjatyckiej sprawia, że roślina wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Dzięki temu redukuje liczebność i aktywność wolnych rodników, które przyczyniają się m.in. do przedwczesnego pojawiania się zmarszczek, nabierania ziemistego kolorytu cery i wyraźnego pogorszenia jej elastyczności.

Jeśli lubisz się opalać albo często przebywasz na słońcu – jesteś narażona na fotostarzenie się skóry. Chcesz tego uniknąć? Zainteresuj się właściwościami gotu kola! Antyoksydacyjna moc wąkrotki azjatyckiej jest porównywalna do tych wykazywanych przez witaminę C oraz wyciąg z pestek winogron.

Ponadto centella asiatica zapobiega uszkodzeniom lipidów przez wolne rodniki. Dzięki temu chroni także lipidy, stanowiące element cementu międzykomórkowego i błon komórkowych. 

Ogromne znaczenie ma też zdolność wąkrotki azjatyckiej do stymulowania aktywności fibroblastów i produkcji kolagenu. Wraz z wiekiem organizm traci zdolność do jego wytwarzania. Aby zachować dobrą kondycję skóry, konieczne jest przez to zapewnienie fibroblastom dodatkowego wsparcia w postaci kremu do twarzy czy serum pod oczy. Wybieraj takie preparaty, które poza wygładzaniem – również nawilżają skórę. To ważne, ponieważ cera dojrzała jest również zwykle przesuszona, co czyni ją bardziej podatną na podrażnienia. Pamiętaj też, aby zastosować inny krem pod oczy niż do pozostałych partii twarzy. Skóra powiek jest cieńsza i delikatniejsza, dlatego wymaga innej pielęgnacji.

Jak wspominaliśmy wcześniej – wąkrotka azjatycka zwiększa aktywność fibroblastów i syntezowanie kolagenu. Ma to znaczenie nie tylko dla redukcji blizn i rozstępów, ale również dla łagodzenia podrażnień. Stosując kosmetyki z gotu kola, ukoisz poparzenia słoneczne, ale i stany zapalne towarzyszące egzemie czy  łuszczycy (i to także tej pokrywającej owłosioną skórę głowy).

Warto sięgnąć po preparaty z gotu kola do całego ciała, przy pielęgnacji okolic intymnych, gdzie podrażnienia mogą powstać podczas depilacji.

Dowiedz się więcej: Dowiedz się więcej: Wąkrotka azjatycka na włosy. Jak cica chroni nasze pasma?

Zarówno kosmetyczne, jak i dermatologiczne preparaty z wąkrotką azjatycką, służące wspieraniu procesu gojenia ran, opierają się na wyciągu TECA (miareczkowany wyciąg), a rzadziej TTFCA LUB TTF (frakcje triterpenoidów o różnym udziale poszczególnych związków). Wyciągi 1-2% dostępne są w formie opatrunków, kapsułek, proszków, pudrów, a także kremów i maści. Zdecyduj, w jakiej formie najwygodniej będzie ci stosować wyciąg z wąkrotki azjatyckiej.

Wyciąg z wąkrotki azjatyckiej ma szczególne właściwości antybiotyczne. Do tego nie działa drażniąco. Już preparat z 5% ekstraktem z gotu kola jest w stanie wesprzeć terapię trądziku.

Ta właściwość centella asiatica czyni z niej roślinę chętnie wykorzystywaną w produkcji kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery trądzikowej. Ich rolą jest łagodzenie stanów zapalnych, zwalczanie wywołujących je drobnoustrojów, a także regulowanie pracy gruczołów łojowych, co przyczynia się do zmniejszenia powstawania zmian trądzikowych.

Dowiedz się więcej: Codzienna pielęgnacja cery trądzikowej

Być może spotkałaś się z opinią o możliwych do wystąpienia reakcjach alergicznych po zastosowaniu zewnętrznym preparatów z cica. Kosmetyki z wąkrotką azjatycką, tak jak każdy inny preparat, mogą wywołać alergiczne kontaktowe zapalenie skory. Dzieje się tak przy zastosowaniu ekstraktów nawet o niskim stężeniu (zarówno 1%, jak i 5%), co potwierdziły dotychczas wykonane testy płatkowe u osób z objawami alergii po zastosowaniu preparatów z cica. Właściwości uczulające substancji aktywnych, znajdujących w roślinie, są jednak słabe. Niepożądane skórne reakcje zdarzają się więc sporadycznie. Jest to zasługą wysokiej masy cząsteczkowej madekasozydu i azjatykozydu i ograniczonej ich zdolności do wnikania w warstwę rogową naskórka.

Jeśli chcesz mieć pewność, że po zastosowaniu preparatu z gotu kola twoja skóra nie pokryje się wysypką lub zaczerwienieniem, ani nie zacznie swędzieć lub szczypać – wykonaj próbę uczuleniową. W tym celu nałóż odrobinę kosmetyku w zgięciu łokcia lub na nadgarstek po dłoniowej jego stronie i odczekaj dobę. Jeśli po tym czasie nie pojawią się żadne niepokojące odczyny – możesz bez obaw zaaplikować preparat na większy fragment ciała.