Woskowina zwykle nie kojarzy nam się najlepiej. Często za wszelką cenę staramy jej pozbyć, wkładając do uszu patyczki higieniczne. To ogromny błąd – i to z kilku względów. Po pierwsze – woskowina jest istotna z punktu widzenia ochrony ucha przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami. Po drugie – patyczek może uszkodzić skórę, a nawet przerwać błonę bębenkową! Sprawdzamy, co należy wiedzieć na temat woskowiny usznej, poznamy jej rolę i podpowiemy, jak bezpiecznie czyścić uszy.
Spis treści
Woskowina uszna – co to takiego?
Woskowina zwana również woskiem usznym to oleista, lepka, żółtawa substancja, która tworzy się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Jej główną rolą jest oczyszczanie i nawilżenie przewodu słuchowego, ale również ochrona przed bakteriami, grzybami i zanieczyszczeniami. Składa się z wydzieliny gruczołów łojowych o lepkiej konsystencji oraz z wydzieliny gruczołów potowych apokrynowych. Jej głównymi składnikami są skwalen, cholesterol i lanosterol1.
Funkcja oczyszczająca wydzieliny polega na przemieszczaniu się nabłonka. Gryząc, żując, ruszając żuchwą, umożliwiamy przesuwanie się wydzieliny na zewnątrz ucha. Komórki, które powstają w centrum błony bębenkowej, migrują w stronę ujścia przewodu słuchowego. Razem z nimi z ucha wydostają się zanieczyszczenia. Jeśli woskowiny jest zbyt wiele, może dojść do zatkania przewodu słuchowego. Tworzy się tak zwany czop woskowinowy. Do jego powstania przyczynia się m.in. używanie patyczków higienicznych, które prowadzi do zbicia się wydzieliny. W takiej sytuacji należy zastosować specjalne preparaty, służące do rozpuszczania woskowiny usznej. Dobrze sprawdzi się Akustone spray do uszu lub Antotalgin odpowiedni dla dzieci i dorosłych. Jeśli domowe metody nie zdadzą egzaminu, trzeba udać się lekarza, który przeprowadzi stosowną kurację.
Nadmiar woskowiny. Konsekwencje
Gdy woskowiny usznej jest zbyt dużo, może wywołać ona szereg nieprzyjemnych objawów. Do najczęstszych problemów spowodowanych pojawieniem się czopa woskowinowego należą:
• Uczucie zatkania ucha,
• Problemy ze słuchem,
• Ból ucha,
• Szumy uszne,
• Zawroty głowy,
• Świąd ucha.
Podstawową zasadą higieny uszu jest zrezygnowanie z używania patyczków higienicznych. Można je stosować wyłącznie do czyszczenia małżowiny usznej. Nigdy nie wkładamy ich do środka przewodu słuchowego! Może to doprowadzić do wepchnięcia wydzieliny głębiej, a nawet do uszkodzenia błony bębenkowej. Warto też wspomnieć, że nadmierne czyszczenie uszu może się skończyć nadprodukcją woskowiny. Im więcej jej będzie, tym większa szansa na zatkanie przewodu słuchowego.
Nie zaleca się również popularnego ostatnio świecowania uszu. Zabieg ten polega na umieszczeniu w przewodzie słuchowym specjalnej, pustej w środku świecy. Następnie świeca jest podpalana, co ma prowadzić do podciśnienia – w ten sposób woskowina i brud są wysysane z ucha. Na koniec świecę się wyjmuje i gasi w wodzie. Po rozcięciu w środku świecy można zauważyć ilość zanieczyszczeń wyjętych z ucha. Metoda ta jednak nie jest zalecana przez lekarzy, a jej skuteczność wciąż nie została udowodniona. Świecowanie może doprowadzić do nadmiernego usunięcia woskowiny. A to pierwszy krok do poważniejszych kłopotów. Zabieg też może skończyć się również poparzeniami, zapaleniem ucha czy perforacją błony bębenkowej.
Codzienna pielęgnacja uszu
Codzienna pielęgnacja uszu powinna być przemyślana i łagodna. Używajmy do niej jedynie specjalnych preparatów, na bazie naturalnych składników. Sprawdzą się m.in.:
• Oliwa z oliwek,
• Olej migdałowy,
• Olej jojoba,
• Wyciąg z nagietka lekarskiego.
Dobry spray jest wyposażony w specjalny dozownik, dopasowany kształtem do naszego ucha. Nie wkładamy go zbyt głęboko. Umieszczamy w wejściu do przewodu słuchowego i rozpylamy. Najlepiej zrobić to na początku kąpieli, żeby preparat miał czas popracować. Po pewnym czasie nadmiar preparatu usuwamy palcami. Gotowe!
Woskowina, wiatr, słuchawki. Co szkodzi uszom?
Nasze uszy nie mają z nami lekkiego życia. Silny wiatr, zmienne temperatury, kąpiele w morzu czy jeziorze, słuchawki – wszystko to może sprawić, że staną się zanieczyszczone lub nawet rozwinie się w nich stan zapalny.
Jedną z najpowszechniejszych dolegliwości uszu – najczęściej pojawiającą się latem – jest tzw. ucho pływaka. Jest to ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, które najczęściej polega na rozwinięciu się stanu zapalnego skóry w przewodzie słuchowym. Bywa jednak, że obejmuje też małżowinę lub błonę bębenkową. Do najczęstszych przyczyn pojawienia się dolegliwości należy pływanie – szczególnie w słodkiej wodzie. Stąd potoczna nazwa schorzenia. Ale stan zapalny może się rozwinąć również na skutek nadmiernego gromadzenia woskowiny lub zbyt agresywnego jej oczyszczania. Groźne bywają też aparaty słuchowe lub słuchawki douszne. Wszystko to może doprowadzić do zmniejszenia ochrony w uchu, uszkodzenia nabłonka i wzrostu pH2.
W efekcie pojawia się ból ucha, swędzenie, upośledzenie słuchu, uczucie pełności w uchu, ból podczas żucia3. To typowe objawy zapalenia ucha zewnętrznego. Leczy się je podaniem antybiotyku oraz miejscowo odpowiednimi, przepisanymi przez lekarza kroplami. Często konieczne jest też oczyszczenie ucha. Dlatego tak istotne jest, byśmy na co dzień dbali o higienę narządu słuchu. To najlepszy sposób na to, by ustrzec się przed nieprzyjemnymi dolegliwościami.
Higiena i zdrowie uszu. Profilaktyka
W dbaniu o higienę i zdrowie uszu niezwykle istotna jest profilaktyka. Samo czyszczenie ich odpowiednimi sprayami może nie wystarczyć. Trzeba też pamiętać o:
• Noszeniu czapki w zimne i wietrzne dni,
• Unikaniu przeciągów,
• Unikaniu pływania w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych,
• Nieumieszczaniu w przewodzie słuchowym żadnych przedmiotów,
• Unikaniu czyszczenia uszu patyczkami,
• Prawidłowej higienie po wyjściu z basenu, jeziora, morza.
Jeśli nasz narząd słuchu zaczyna niedomagać, udajmy się do lekarza. Laryngolog zbada uszy, sprawdzi, w jakim są stanie. Może je też bezpiecznie oczyścić lub – w razie potrzeby – przepisać odpowiednie preparaty do higieny i leczenia uszu.
W razie nadmiernej suchości w uchu, wejście przewodu słuchowego można delikatnie posmarować maścią z witaminą A, która nawodni skórę oraz stworzy na niej powłokę ochronną.
Warto też zapoznać się z metodami na szybką pomoc w kryzysowych sytuacjach. Każdemu z nas najpewniej przytrafiło się dostanie się wody do ucha. To bardzo nieprzyjemne, uciążliwe doświadczenie. Trzeba więc wiedzieć, jak sobie z nim bezpiecznie i skutecznie poradzić. Sposobów jest kilka. Możemy położyć się na boku i odczekać około 10 minut, aż woda sama wypłynie. Jeśli to nie zadziała, pomocne może być przechylenie głowy i energiczne nią potrząsanie. To ułatwi wodzie opuszczenie przewodu słuchowego. Warto też ogrzać ucho, np. za pomocą ciepłego strumienia powietrza z suszarki do włosów. Uwaga – urządzenie ustawiamy minimum 25 cm od narządu słuchu!
Jeśli w naszym uchu utkwił jakiś przedmiot, spróbujmy delikatnie go usunąć. Jeśli jest to niemożliwe, udajmy się do lekarza. Nadmierne eksperymentowanie może się skończyć dla nas nawet uszkodzeniem błony bębenkowej. To nie miejsce na niesprawdzone metody.
Dieta dla uszu i słuchu
Dbanie o uszy to również stosowanie odpowiedniej diety. Tak jak inne elementy naszego organizmu, tak i narząd słuchu potrzebuje witamin, minerałów i składników odżywczych, by sprawnie funkcjonować. Do codziennego menu wprowadźmy warzywa i owoce, szczególnie te bogate w potas, cynk, witaminę C i E oraz witaminy z grupy B. Żeby zadbać o słuch, należy również uzupełnić dietę o kwasy omega. Znajdziemy je w tłustych rybach morskich, nabiale, olejach roślinnych i orzechach. Istotny z punktu widzenia zdrowia uszu jest też magnez, który będzie chronić przed uszkodzeniami komórek ucha wewnętrznego. Znajdziemy go w produktach pełnoziarnistych, bakaliach, gorzkiej czekoladzie.
Dbanie o uszy i słuch powinno więc przebiegać wieloetapowo. Istotna jest oczywiście zdrowa dieta, ale i ona nie wystarczy, gdy będziemy traktować przewód słuchowy patyczkiem, by usunąć nadmiar woskowiny lub moczyć głowę w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych. Rozsądek – oto słowo klucz do zachowania zdrowia.
1 https://podyplomie.pl/medycyna/35301,rozlane-zapalenie-ucha-zewnetrznego-postepowanie
2 http://managerapteki.pl/zapalenie-ucha-i-zatok/
3 http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.ceon.element-5ce32fd4-ce90-30b5-9bde-bc31b0bff40b
