W skład tarczy ochronnej skóry wchodzi warstwa rogowa naskórka i bariera hydrolipidowa, określana jako płaszcz hydrolipidowy, który pomaga w utrzymaniu odpowiedniego pH i zapobiega przenikaniu drobnoustrojów do organizmu. Czasami dochodzi do uszkodzenia warstwy hydrolipidowej, co wpływa na pogorszenie wyglądu i funkcjonowania skóry. Odpowiedzią na te problemy jest właściwa pielęgnacja, która wspiera procesy rekonstrukcji uszkodzonej bariery ochronnej.
Spis treści
Naruszona warstwa hydrolipidowa - jak wygląda?
Uszkodzona bariera hydrolipidowa często jest widoczna gołym okiem. Do objawów, które powinny nas zaalarmować, należą:
- przesuszona, podrażniona, łuszcząca się szorstka skóra;
- zmiana kolorytu na ziemisty lub szarawy;
- nadmierne przetłuszczanie się skóry – reakcja obronna;
- uczucie ściągnięcia po oczyszczaniu.
SPRAWDŹ TEŻ: Naruszona warstwa hydrolipidowa na twarzy. Jak o nią zadbać?
Bariera hydrolipidowa - odbudowa
W celu zregenerowania naruszonej bariery hydrolipidowej należy wprowadzić zmiany w pielęgnacji. Kosmetyki dotychczas stosowane warto zamienić na te przeznaczone do cery wrażliwej, zatrzymujące wodę w naskórku. Dobrym wyborem będą humektanty i emolienty, które są substancjami hamującymi przeznaskórkową utratę wody (Transepidermal Water Loss, TEWL).
SPRAWDŹ TEŻ: Humektanty – co to jest i jak je wykorzystać w pielęgnacji włosów?
Skóra gromadzi 20% wody z całej puli zawartej w organizmie. Ze wspomnianych 20%, aż 3/4 znajduje się w skórze właściwej. Parowanie z powierzchni skóry, czyli TEWL, powoduje dobową utratę 300-400 ml wody. Nasilenie tego naturalnego mechanizmu stwarza ryzyko odwodnienia skóry i utraty jej elastyczności, sprężystości.
Humektanty na uszkodzoną barierę hydrolipidową
Humektantami nazywamy substancje higroskopijne, czyli cechujące się zdolnością do wiązania cząsteczek wody, co przyczynia się do zmiękczenia naskórka. Mogą to być związki małocząsteczkowe przenikające do wierzchniej warstwy naskórka np. mocznik, mleczan sodu, gliceryna, kwas mlekowy lub wielkocząsteczkowe, które z racji na swoje rozmiary pozostają na powierzchni skóry np. kwas hialuronowy, sorbitol.
Emolienty - działanie naprawcze
Emolienty to związki okluzyjne, tworzące na skórze barierę utrudniającą ucieczkę wody. Prowadzą do wygładzenia i zmiękczenia warstwy rogowej naskórka, przez co skóra staje się nawodniona, jędrna i elastyczna.
Rozróżniany emolienty:
- tłuste, które zapewniają wyczuwalną warstwę okluzyjną np. stałe woski, parafina, wazelina;
suche, stwarzające lekką, nietłustą warstwę ograniczającą nadmierne parowanie wody np. ciekłe woski, izoparafiny.
Wolne kwasy tłuszczowe a uszkodzony płaszcz hydrolipidowy
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) przyczyniają się do odbudowy bariery hydrolipidowej. Wyróżniamy tutaj kwasy omega-6: linolowy (LA), γ- linolenowy (GLA) oraz kwasy omega-3, czyli α-linolenowy (ALA), dokozaheksaenowy (DHA).
Synteza kwasu GLA spada wraz z wiekiem, podczas infekcji bakteryjnych i wirusowych, a także w wyniku prowadzenia niehigienicznego trybu życia, czyli palenia papierosów i nadużywania alkoholu. Niska zawartość tego kwasu w skórze towarzyszy atopowemu zapaleniu skóry (AZS). Niedobór GLA przyczynia się więc do naruszenia warstwy hydrolipidowej skóry.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ: Co to jest atopowe zapalenie skóry?
Niektóre z ceramidów występujących w warstwie rogowej naskórka zawierają kwas linolowy (LA), a gdy występuje jego ubytek, dochodzi do wbudowania w te miejsca kwasu oleinowego, co nie jest korzystne dla funkcjonowania bariery hydrolipidowej.
NNKT odnaleźć można w olejach roślinnych nierafinowanych, tłoczonych na zimno. Warto poświęcić chwilę uwagi na dobranie właściwego oleju, odpowiadającego na aktualne potrzeby skóry. Istotna jest komedogenność, czyli zdolność do zatykania porów, która uzależniona jest od ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Poziom komedogenności może wynosić od 0 do 5, przy czym 0 oznacza, że dany olej nie stwarza ryzyka zablokowania porów.
- komedogenność 0-1: oleje o lekkiej konsystencji, które szybko się wchłaniają, zawierają najwięcej NNKT (>50%), dedykowane cerom tłustym i trądzikowym np. olej jojoba, z czarnuszki, dzikiej róży, rokitnika;
- komedogenność 2-3: oleje dla osób o cerze normalnej i mieszanej, nie tworzą lepkiego filmu np. olej ze słodkich migdałów, arganowy, marula;
- komedogenność 4-5: oleje przeznaczone dla cery suchej, odwodnionej np. olej kokosowy, makadamia, olej z awokado.
SPRAWDŹ TEŻ: Olej z awokado na włosy
Ceramidy - pomoc dla uszkodzonej skóry
Ceramidy to lipidy znajdujące się w dużych ilościach w warstwie rogowej naskórka. Ich ilość z wiekiem spada, co predysponuje do przesuszenia skóry i zaburzenia bariery hydrolipidowej. Obniżenie poziomu ceramidów predysponuje również do rozwoju szeregu schorzeń np. atopowego zapalenia skóry, egzemy czy tzw. rybiej łuski.
SPRAWDŹ TEŻ: Najczęstsze choroby skóry. Przewodnik po dermatozach
Aby wspomóc naturalną syntezę ceramidów, warto poszukać preparatów nawilżających z zawartością tych lipidów, co pomoże zredukować przeznaskórkową utratę wody (TEWL) i przywrócić skórze gładkość i blask oraz ograniczy swędzenie i łuszczenie spowodowane naruszoną barierą hydrolipidową.
Kosmetyki z ceramidami mogą nie wystarczyć w przypadku mocno przesuszonej skóry, dlatego warto szukać kremów, które dodatkowo zawierają witaminy antyoksydacyjne, związki wiążące wodę oraz NNKT.
Olejki do twarzy. Ranking dla pięknej skóry
